Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığınca gerçekleştirilen ihalelerde, gerek ihale öncesi aşamada gerekse sözleşme aşamasında mevzuatta ve ihale dokümanında yer alan bazı hükümlere riayet edilmediği görülmüştür.

2018/189844 kayıt numaralı "Ankara Büyükşehir Belediyesinin Hizmet Ve Projeleri İle İlgili Bilgilendirme, Duyuru ve Tanıtım Hizmet Alımı İşi" ihalesinde aşağıda yer verilen hususlar tespit edilmiştir.

• İşe ilişkin sözleşmede ihale dokümanları arasında birinci derece öncelikli olarak belirlenmiş bulunan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi'nin 'Hakediş ödemeleri' başlıklı 42’nci maddesinde, sözleşme konusu hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilmesi durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla geçici hakediş ödemeleri yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin son fıkrasında ise bir defada teslim alınacak işlerde, hakediş raporunun iş bitiminde bir defada düzenleneceği öngörülmüştür.

  Bahsi geçen iş 365 gün süreli olmasına ve bir defada teslim alınacak nitelikte bir iş olmamasına rağmen, işe ilişkin sözleşmenin 12’nci maddesinde; ödemenin, işin bitiminde fatura karşılığı olarak tek seferde yapılacağı hüküm altına alınarak genel şartnameye aykırı bir düzenleme yapıldığı değerlendirilmiştir.

  Sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki olması halinde, ihale dokümanında yer alan hükümlerin esas alınacağı da Tip Sözleşmenin 8’inci maddesinde açıkça belirtilmiştir. Ancak yukarıda yer alan çelişkinin ihale dokumanı lehine işlemesi, sözleşmede geçici hakediş periyotlarının belirlenmemiş olması nedeni ile mümkün değildir. Bu nedenle, bu tür çelişkilerin yer aldığı ihalelerin Kamu İhale Kurulu kararları ile iptal edilme olasılığının yüksek olduğu açıktır.

  Ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 'Temel ilkeler' başlıklı 5’inci maddesinde, idarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; rekabeti sağlamakla

  
  

  sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Oysa, 365 gün süreli ve her ay onbinlerce metrekare afiş basımı gerçekleştirilen söz konusu işte, yükleniciye yapılacak ödemenin tamamının 365’inci gün sonunda yapılacak olması ihaleye katılımda rekabetçi bir ortamın sağlanmasının önünde büyük bir engel olarak görülmüştür. Nitekim bahsi geçen ihaleyi, verilmiş tek teklifin sahibi olan Belediye şirketi kazanmıştır.

• Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 'Alt yükleniciler' başlıklı 5’inci maddesinde; yüklenicilerin, alt yüklenicilerin isimlerini ve bunların yapacakları iş bölümlerini, işin bütününü hiçbir suretle alt yükleniciye yaptırmamak kaydıyla, idarenin onayına sunacağı hüküm altına alınmış olmasına rağmen, 3.760.000,00-TL'ye Büyükşehir Belediyesi tarafından ihale edilerek sözleşmeye bağlanan söz konusu işin tamamının yüklenici Belediye Şirketi tarafından, 4734 sayılı Kanun'un 'İstisnalar' başlıklı 3 üncü maddesinin g bendi uyarınca ihale edilmeksizin, 3.201.825,00-TL bedelle alt yükleniciye yaptırıldığı görülmüştür.

  
  

• Hizmet Alımları Tip Sözleşmesi’nin 'Alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumluluklar' başlıklı 15 inci maddesine ilişkin dipnotta; bu maddeye idarenin izin verdiği alt yüklenicilerin listesi ve yapacakları iş bölümleri ile bu alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları bakımından Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’ndeki hükümlerin uygulanacağı hususunun yazılacağı belirtilmiş olmasına rağmen işe ilişkin sözleşmede 15’inci madde de yalnızca alt yüklenicinin unvanına yer verildiği, söz konusu alt yüklenicinin yapacağı iş bölümlerinden bahsedilmediği ve alt yüklenicinin sorumluluğu bağlamında genel şartnameye atıf yapılmadığı görülmüştür.

  
  

• Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 5’inci maddesine göre; idare, yüklenici ve kontrol teşkilatı arasındaki her türlü iletişimin yazı ile yapılması ve sözleşmeye göre bir onay verilmesi veya uygun görme işlemi tesis edilmesi gerektiğinde de bunların yazılı şekilde olması gerekmektedir.

  Teknik şartnamenin 7.2. ve 7.3. maddelerinde, materyallerin tasarımının idarece onaylanmasından sonra basım işlemi yapılacağı ve idarenin uygun gördüğü metin veya görsellerin kullanılacağı ve yine teknik şartnamenin 8.1.4. maddesinde, duyuru metinlerinin İdare tarafından belirlenerek, yükleniciye yazılı olarak teslim edileceği açıkça belirtilmesine rağmen söz konusu onay ve uygun görme işlemleri ile duyuru metinlerine ilişkin bildirimin yukarıda yer verilen mevzuat hükmüne aykırı olarak sözlü şekilde tesis edildiği görülmüştür.

  
  

  
  

• Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği'nin 'Muayene ve kabul komisyonlarının kuruluşu' başlıklı 5’inci maddesinde, komisyonların, yetkili makam tarafından, biri başkan olmak üzere en az üç kişiden oluşturulacağı ve görevlendirilecek olanların tamamının işin uzmanı olmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu hükümden de anlaşılacağı üzere, yetkili makam olan daire başkanı veya genel sekreter yardımcısı tarafından her bir ihale için en az 3 uzman kişiden oluşacak komisyonların belirlenmesi gerekmektedir. Bu hükme rağmen daire başkanlığı nezdinde 37 kişilik genel bir muayene ve kabul komisyonu üyeleri listesinin belirlendiği ve iş/ihale bazlı üye belirleme yoluna gidilmediği görülmüştür. Söz konusu durum, sorumlu kişi belirleme ve uzmanlık kriterine uygunluk bağlamında mevzuata uygun görülmemiştir.

• Teknik şartnamenin 8.30. maddesinde, yüklenicinin her bir iş için en az beş grafik tasarımı yapması gerektiği hüküm altına alınmış olmasına rağmen yüklenicinin bu yükümlülüğünü yerine getirdiğine ilişkin herhangi bir kanıtlayıcı belge bulunmamaktadır.

• Teknik şartnamede, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan altı kalem ürünün her biri için ayrıntılı teknik özellikler belirlenmiş olmasına rağmen, yüklenici tarafından sunulan ürünlerin söz konusu teknik özellikleri sağlayıp, sağlamadığına ilişkin kontrol teşkilatı tarafından herhangi bir test, analiz vs. çalışması yapılmamıştır.

  2018/161710 kayıt numaralı "Büyükşehir Belediyesi, Bilgilendirme Yayın Organı Basımı Ve Dağıtımı Hizmet Alım İşi" ihalesinde aşağıda yer verilen hususlar tespit edilmiştir.

  
  

• İşe ilişkin sözleşmede, ihale dokümanları arasında birinci derece öncelikli olarak belirlenmiş bulunan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 'Hakediş ödemeleri' başlıklı 42’nci maddesinde, sözleşme konusu hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilmesi durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla geçici hakediş ödemeleri yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin son fıkrasında ise bir defada teslim alınacak işlerde, hakediş raporunun iş bitiminde bir defada düzenleneceği öngörülmüştür.

  Bahsi geçen iş 365 gün süreli ve ayda 640.000 adet yayın organının basım-dağıtım işi olmasına rağmen, işe ilişkin sözleşmenin 12’nci maddesinde ödemenin, işin bitiminde fatura karşılığı olarak tek seferde yapılacağı hüküm altına alınarak genel şartnameye aykırı bir düzenleme yapıldığı değerlendirilmiştir.

  Sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler

  
  

  arasında çelişki olması halinde, ihale dokümanında yer alan hükümlerin esas alınacağı da Tip Sözleşmenin 8’inci maddesinde açıkça belirtilmiştir. Ancak yukarıda yer alan çelişkinin ihale dokumanı lehine işlemesi, sözleşmede geçici hakediş periyotlarının belirlenmemiş olması nedeni ile mümkün değildir. Bu nedenle, bu tür çelişkilerin yer aldığı ihalelerin Kamu İhale Kurulu kararları ile iptal edilme olasılığının yüksek olduğu açıktır.

  Ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 'Temel ilkeler' başlıklı 5’inci maddesinde, idarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; rekabeti sağlamakla sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Oysa, 365 gün süreli ve her ay yüzbinlerce derginin basımı ve dağıtımı gerçekleştirilen söz konusu işte, yükleniciye yapılacak ödemenin tamamının 365’inci gün sonunda yapılacak olması ihaleye katılımda rekabetçi bir ortamın sağlanmasının önünde büyük bir engel olarak görülmüştür. Nitekim bahsi geçen ihaleyi, verilmiş tek teklifin sahibi olan Belediye şirketi kazanmıştır.

• Hizmet Alımları Tip Sözleşmesi’nin 'Alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumluluklar' başlıklı 15 inci maddesine ilişkin dipnotta; bu maddeye, idarenin izin verdiği alt yüklenicilerin listesi ve yapacakları iş bölümleri ile bu alt yüklenicilerin çalıştırılması ve sorumlulukları bakımından Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’ndeki hükümlerin uygulanacağı hususunun yazılacağı belirtilmiş olmasına rağmen işe ilişkin sözleşmede yalnızca alt yüklenicinin unvanına yer verildiği, söz konusu alt yüklenicinin yapacağı iş bölümlerinden bahsedilmediği ve alt yüklenicinin sorumluluğu bağlamında genel şartnameye atıf yapılmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak, ihale dokumanlarına mevzuatta belirtilen temel ilkelere aykırılık teşkil edebilecek hükümlerin konulmaması ve söz konusu dokumanlarda yer verilen tüm hükümlerinin yerine getirilmesinin takibi önem arz etmektedir.