Van sınırları içerisindeki belediyeler adına çevre temizlik vergisi (ÇTV) tahsilatı yapan VASKİ Genel Müdürlüğünün ÇTV tahakkuk ve tahsilat muhasebe kaydının Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne uygun olarak yapılmadığı ve İdarece süresinde belediyelere gönderilmediği görülmüştür.

2464 sayılı Kanun’un “Çevre temizlik vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde; su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan çevre temizlik vergisinin, su faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk etmiş sayılacağı, su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir kanunla düzenlenmiş bulunan büyükşehir belediye sınırlarındaki çevre temizlik vergisinin, 2560 sayılı İSKİ Kanunu hükümlerine göre kurulan su ve kanalizasyon idarelerince tahsil edileceği, su ve kanalizasyon idarelerince büyükşehir dahilindeki her ilçe belediyesinin mücavir sınırları içinde bulunan konutlara ilişkin olarak tahsil edilen çevre temizlik vergisi ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil edilen gecikme zammının yüzde seksenini tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile ilgili belediyeye bildirilerek aynı süre içinde ödeneceği, tahsil edilen vergi ve gecikme zammının yüzde yirmisini ise münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılmak üzere büyükşehir belediyesinin hesabına tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar aktarılacağı, tahsil edilen vergi veya gecikme zammının yukarıda belirtilen süre içinde ilgili belediyeye yatırmayan idarelerden, bu tutarların 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü

Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edileceği ifade edilmiştir.

İdarece su faturalarında gösterilen ÇTV’nin tahakkuk kaydının muhasebeleştirilmediği, sadece tahsilatın muhasebeleştirildiği, ÇTV geçikmeleri tahsilinin ise 600 ve 362 muhasebe hesap kodu kullanılmak suretiyle kaydedildiği, ÇTV gecikme cezası tutarlarına ilişkin tahsilatının 600 Diğer Gelirler hesap kodunda muhasebeleştirilmesiyle de İdarenin Faaliyet Sonuçları tablosu tahsil edilen ÇTV gecikme cezası tutarı kadar hatalı bilgi verdiği, tahsil edilen ÇTV’nin ise maddi imkansızlıklar sebebiyle süresinde ilgili belediyeye gönderilmediği, 2022 yılında 18.093.682,98 TL ÇTV tahsil edildiği, 5.038.016,80 TL’sinin su borçlarından mahsup edildiği, kalan 13.055.666,18 TL’nin ve geçmiş yıllarda tahsil edilip, mahsuptan arta kalan ile birlikte ilgili belediyelere gönderilmesi gereken toplam 45.279.925,08 TL olduğu görülmüştür.

Belediyeler adına tahsilatı yapılan ÇTV’nin muhasebe kaydının nasıl yapılacağına ilişkin detaylı açıklama, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 948 hesap kodlu Başka Birimler Adına İzlenen Alacaklar Hesabı ile 949 hesap kodu ile Başka Birimler Adına İzlenen Alacak Emanetleri Hesabının anlatıldığı 470, 471, 472,473 ve 473’üncü maddelerinde, beldiyelere hangi sürede gönderileceğine ilişkin detaylı açıklama ise; 2464 sayılı Kanun’un “Çevre temizlik vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde yapılmıştır.

Ayrıca Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 23'üncü maddesinin ikinci fıkrasında büyükşehir belediyeleri ve bağlı kuruluşları ile ilçe belediyeleri; tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken paylar ile su, atık su ve doğalgaz bedellerini zamanında yatırmadıkları takdirde, ilgili belediye veya bağlı kuruluşun talebi üzerine söz konusu tutar, İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılacağı, gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe belediye başkanı ve saymanın şahsen sorumlu olacağı, bu fıkra hükmü, ilçe belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan büyükşehir belediye başkanı, bağlı kuruluş genel müdürleri ve saymanları hakkında da uygulanacağı ifade edilmiştir. Su ve kanalizasyon idarelerince tahakkuk ettirilen çevre temizlik vergisi VASKİ'nin kendine ait bir gelir değildir. Dolayısıyla su idaresinin fonksiyonu tahsil edilen bu vergiyi herhangi bir sebep öne sürmeden süresinde ilgili belediyelere göndermektir.

31.12.2022 tarihi itibarıyla hangi belediyeye kaç TL tutarında ÇTV gönderilmesi gerektiğine ilişkin veriler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 9: Belediyeler ve Gönderilmesi Gereken ÇTV Tutarları

Sonuç olarak, söz konusu verginin süresinde gönderilememesinden kaynaklı faiz ve benzeri her türlü zararın tazminine maruz kalınmaması için; tahakkuk, tahsilat ve gönderme gibi tüm işlemlerin mevzuat doğrultusunda yapılması gerekmektedir.