Üniversite bünyesinde yürütülen altyapı projelerinin, mevzuatla belirlenen bilimsel araştırma kriterlerine uygun hazırlanmadığı ve bilimsel araştırma projelerine ait özel hesabın bölüm ve programların makine-teçhizat ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kullanıldığı tespit edilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesinin (b) fıkrası ile Ek 28’inci maddesine dayanılarak çıkarılan Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Projeleri Hakkında Yönetmelik’te “Bilimsel araştırma projesi”;

“Tamamlandığında sonuçları ile alanında bilime katkı yapması, ülkenin teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı sağlaması beklenen bilimsel içerikli, yükseköğretim kurumu içi ve/veya dışı, ulusal ve/veya uluslararası kurum ya da kuruluşların katılımlarıyla da yapılabilecek projeler ile bilim insanı yetiştirme ve araştırma altyapısı kurma ve geliştirme projelerini,”

İfade eder denilmiştir.

Dolayısıyla bir altyapı projesinin bilimsel araştırma projesi olabilmesi için bilimsel içerikli olması, araştırma altyapısı kurulduğunda yaratacağı sonuçların o alanla ilgili bilime katkı yapması, ülkenin teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı sağlaması

beklenir.

Sözü edilen Yönetmelik’in “Bilimsel araştırma projelerinin seçiminde dikkate alınacak ilkeler” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“(1) Bilimsel araştırma projeleri, yükseköğretim kurumunun uzman elemanı bulunan her dal ile ilgili, ulusal bilim ve teknoloji politikalarına, ülkenin kalkınma planı hedeflerine, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu kararlarına veya yükseköğretim kurumu yönetim kurulunun belirlediği bilim politikalarına uygun konulara öncelik verilerek değerlendirilir ve seçilir. Bilimsel araştırma projelerinin bilime, ülkenin teknolojik, ekonomik, sosyal, sanatsal, kültürel gelişimine ve kalkınmasına katkı sağlaması esastır.

(2) Bilimsel araştırma projelerinin seçimi ve desteklenmesinde; temel bilimler içerikli, sonuçları uygulamaya dönük, kaynakları ve faaliyetleri bakımından çok katılımlı, çok merkezli, kurumlar arası, uluslararası ve disiplinler arası nitelikteki projelere öncelik verilebilir.”

Hükmü yer almaktadır.

Proje raporları ise Yönetmelik’in 8’inci maddesinde konu edilmiştir. Buna göre kabul edilen bir projenin yürütücüsünün komisyona altı ayda bir geçmiş dönemdeki çalışmalarla ilgili bilgilerin yer aldığı ara rapor sunması temel ilke olarak benimsenmiş, projenin türüne ve özelliğine göre ara rapor sunma sürelerini ve koşullarını komisyonun değiştirebileceği ifade edilmiştir. Dolayısıyla proje yürütülürken ara rapor istenmeyeceğine dair mevzuatta açık bir hüküm bulunmamaktadır.

Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönergesi’nde Araştırma Altyapı Projelerinin; ülkenin ve/veya üniversitenin bilimsel, eğitsel, teknolojik ve sosyal alt yapısını güçlendirmek ya da doğal ve tarihi çevreyi koruyup geliştirmeye yönelik amaçlarla üniversitenin ve akademik birimlerin başlıca hedefleri ve gereksinimleri dikkate alınarak belirlenmiş ilkeler çerçevesinde üniversiteye ait birimlerce önerilmiş projeler olduğu, bu projelerde gelişme raporu hazırlanmayacağı, projenin beklenen amacının gerçekleşmesinin projenin sonucu olarak kabul edileceği, Yönetmelik’in 8’inci maddesindeki hükme aykırı olduğu halde, ifade edilmiştir.

2019 yılında iki altyapı projesi başlamış olup bu projelerden ilki olan “Bitki Kliniğine Yönelik İklimlendirme Odası Kurulması” isimli proje ile Gıda ve Tarım Uygulama ve Araştırma Merkezinde iklimlendirme odası kurularak, ekimden hasada, tüketiciye ulaşana değin taşıma

ve depolamaya kadar bitkisel ürün miktar ve kalitesini etkileyen olumsuz faktörlerin ortadan kaldırması gerekliliği vurgulanarak, kurulacak iklimlendirme odası sayesinde akademik projelerin yürütüleceği ve elde edilen verilerin dış paydaşlara katkı sağlayacağı bir sonuç amaçlanmıştır. Ayrıca projenin Üniversitenin stratejik planında yer alan “bölgenin ve üniversitenin tanıtımına yönelik yerel paydaşlarla ortak projeler üretmek, tarımsal verimi artırmaya yönelik bölge üreticileri ile ortak projeler üretmek” hedefinin sağlanmasına da katkı sağlayacağı gerekçe gösterilmiştir. 01.07.2019-01.07.2020 arasında yürütülecek olan projede iklimlendirme odası için öngörülen bütçe 87.000,00 TL olup sonuç raporunun altyapının kurulduğu ve kendinden beklenen işlevi yerine getirdiği bilgisi ile sınırlı olduğu destekleme sözleşmesine de hüküm olarak konmuştur. 13.09.2019 tarihinde iklimlendirme sistemi 81.125,00 TL bedelle taşınır kayıtlarına alınmıştır.

2019 yılında kabul edilen bir diğer altyapı projesi ise “Sanat ve Tasarım Seramik Atölyesi Kurulumu” isimli proje olup Meslek Yüksek Okulu Tasarım Bölümü İç Mekan Tasarım Programı öğrencilerinin iç mekanlarda kullanılan form ve figürlerini tasarlama ve uygulama ihtiyacına binaen bir alan oluşturularak öğrencilerin motivasyonlarının artırılmasının sağlanacağı ifade edilmiş, bununla öğrencilerin mezun olduklarında sektörde rekabet avantajına ve istihdam önceliğine sahip olacakları, seramik fırını, seramik çömlekçi çarkı, seramik çamuru gibi araç gereç ve malzemelerin temininin gerektiği, akademik, uygulamalı, mesleki ve sektörel katkıların sağlanmasının beklendiği belirtilmiştir. Projenin faaliyete dönüşmesinin şartı olarak mal ve malzemeler elzem olarak tanımlanmıştır. Makine teçhizat olarak 47.200,00 TL, sarf malzemesi olarak 4.484,00 TL olmak üzere toplamda 51.684,00 TL tutarında bütçe istenmiş ve kabul edilmiştir.

Her iki projeye ait dokümanlar incelenip değerlendirildiğinde;

İklimlendirme Odası kurulması işinin yürütüldüğü Merkezde proje sonrasında akademik çalışmalar yapılarak elde edilecek sonuçların dış paydaşlarla paylaşılacağı bilgisinin dışında projenin hazırlanması, görüşülmesi ve kabul edilmesi süreçlerinde projenin etkisi ya da etkilerinin net olarak açıklanmadığı, projenin başarı ölçütünün altyapının kurulması şartına bağlandığı, dolayısıyla projenin bu haliyle yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil ettiği,

Meslek Yüksek Okulu Tasarım Bölümünde yürütülen altyapı projesine konulan bütçe ile alınacak mal ve malzemelerin, öğrencilerin motivasyonlarının artırılmasının sağlanmasına yönelik olduğu, öğrencilerin mezun olduklarında sektörde rekabet avantajına ve istihdam

önceliğine sahip olacaklarının amaç olarak belirlendiği proje dokümanlarında yer alsa da, bir program açıldığında işin doğasının eğitim ve öğretimin verilmesine yönelik makine-teçhizat ve malzemenin de hazır bulunmasını gerektirdiği, eğitim ve öğretimin tamamlayıcısı olan araç gereçlerin proje adı altında alınmasının bilimsel araştırma projesinden beklenen katkıları sağlamaktan uzak olduğu gibi mevzuat hükümlerine de aykırılık teşkil ettiği, her ne kadar proje yürütücüsünün projenin amaçlarının gerçekleşmemesi ihtimali nedeniyle projenin iptali başvurusunu 2020 yılında yaptığı ve projenin harcama yapılmadan iptal edildiği bilgisi edinilmişse de yürütücü iptal isteminde bulunmasa idi proje ile bölüm ihtiyaçlarının karşılanacağının açık olduğu,

Anlaşılmaktadır.

Yukarıda amaç ve hedefleri detaylı olarak verilen her iki altyapı projesinde spesifik bir araştırma projesine atıfta bulunulmamakta, aksine merkez ve bölüm ihtiyaçlarının karşılanmasının amaçlandığı açıkça görülmekte olup bilimsel etki ve sonuç doğuracak nitelikteki projelerin destelenmesine dikkat edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.