İdare tarafından; ihale yapılmadan işgaliye sözleşmesiyle otopark alanlarının kiraya verildiği ve kira süresi biten taşınmazların yine ihale yapılmadan mevcut kiracılara işgaliye bedeli karşılığında kullandırıldığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun,

1’inci maddesinde, "belediyelerin satım, hizmet, kira, trampa, mülkiyetin gayri aynı hak tesisi ve taşıma işleri bu kanuna göre yürütülür." denilmektedir.

Aynı Kanun'un 13’üncü maddesinin beşinci fıkrasında; belediyelere ait ihalelerin belediye encümenince bu kanun hükümlerine güre yürütüleceği düzenlenmiştir. Kanun'un 35’inci maddesinde ihale usulleri; kapalı teklif usulü, belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü ve yarışma usulü olarak belirlenmiştir. Kanun'un 53’üncü maddesinde bütün ihalelerin sözleşmeye bağlanacağı, 54’üncü maddesinde ise müşteriden kesin teminat alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Yine 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinde ise, "...Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir." ifadesi yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun,

15’inci maddesinin altıncı fıkrasında, "Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır." ifadesi yer almaktadır.

Aynı Kanun’un 18’inci maddesinin (e) fıkrası, "Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek." hükmüyle meclise ait yetkiyi,

34’üncü maddesinin (g) fıkrası ise, "Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek." ifadesiyle encümene ait yetkiyi tanımlamaktadır.

Mezkûr paragraflarda yer alan düzenlemeler belediyelerin sahip olduğu taşınmazların kiralanması ve kiralanma sonrası yapılacak işlemleri belirlemektedir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 339’uncu maddesinde konut ve çatılı işyeri kiraları düzenlenmiş ve kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de bu hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 347’nci maddesinde ise; konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşmenin aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılacağı, kiraya verenin sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremeyeceği, ancak on yıllık uzama süresi sonunda kiraya verenin, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebileceği hüküm altına alınmıştır.

5393 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra belediyelerin sahip olduğu taşınmazların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil istenmesi, fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmeyen ecrimisil için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil yoluna gidilmesi ve işgal edilen belediye taşınmazının belediyenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, belediyeye teslim edilmesi gerekmektedir.

5393 sayılı Kanun’a göre üç yıla kadar olan kiralamalar 34’üncü maddenin (g) fıkrasına göre belediye encümenince, üç yılı aşanlar ise 18’inci maddenin (e) fıkrasına göre belediye meclisi tarafından yapılmalıdır. Taşınmazların üç yıldan fazla olarak kiraya verileceği durumlarda meclis kararında taşınmazın kaç yıllığına kiraya verildiği belirlenmeli ve bu sürenin bitiminde yeniden ihaleye çıkılmalıdır. Sürenin bitiminde kiracının tahliyesinde 5393 sayılı Kanun’un 15’inci ve 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre işlem yapılmalıdır.

Kurumun taşınmazlarının kiralama işlemlerinin incelenmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

• Otopark alanları ihale yapılmadan Belediye Meclisi kararıyla kiralanmıştır.

  Belediye Meclisi tarafından otopark alanlarının Gelibolu Spor Kulübü Derneği İktisadi İşletmesine işgaliye adı altında bir yöntemle verilmesi, işgaliye sözleşmesi imzalanması için encümene yetki verilmesi yönünde karar alınmıştır. Belediye encümeni tarafından da tek taraflı sözleşme ve şartname düzenlenerek otopark alanları ihale yapılmaksızın Gelibolu Spor Kulübü Derneği İktisadi İşletmesine verilmiştir.

• Kira süresi biten taşınmazlar ihale yapılmadan mevcut kiracılara işgaliye bedeli karşılığında kullandırılmıştır.

İdare tarafından, kiralama süresi 10 yılı geçen ve çatılı işyeri vasfındaki 44 ayrı taşınmazın kira süresi bitmesine rağmen kiralama ihalesi yapılmadan kira artış oranları güncellenerek ya da işgaliye bedeli alınarak kira süresi biten kişilerin kullanımına verilmiştir.

Kamu idaresi tarafından bulguya iştirak edilmiş ve ilgili mevzuat hükümlerine uyulacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak; İdareye ait otopark alanları ile kira süresi biten taşınmazlara ilişkin yukarıda ifade edilen mevzuat hükümleri çerçevesinde kiralama ihalelerinin yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.