İdarenin mülkiyeti veya tasarrufundaki, sosyal tesislerin, büfelerin, otoparkların ve çay bahçelerinin işletme hakkının, herhangi bir bedel belirlenmeden yıllık karın belirli oranlarında ödenmesi karşılığında, Belediye şirketine devredildiği tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Şirket Kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde:

“… Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.” <span>Hükmü yer almaktadır.</span>

Bu madde hükmüne göre; büyükşehir belediyelerinde mülkiyeti veya tasarrufundaki, sosyal tesisleri, büfeleri, otoparkları ve çay bahçelerini, Belediye Şirketlerine işletme devri Belediye meclisi kararı ile belirlenecek bir süre ve bedelle yapılabilir. Kanun maddesinde karın ya da hasılatın belirli bir oranı ile işletme devrinin yapılabileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır.

Yapılan incelemelerde; Belediye şirketi olan Belpaş İhtiyaç Maddeleri Pazarlama Tic. ve San. AŞ (BELPAŞ)’ye 81 adet işletmenin, yıllık karın yüzde 10, yüzde 5, yüzde 4, ve yüzde 3’ü gibi oranlar karşılığında 10 yıllığına işletme hakkının devredildiği tespit edilmiştir. BELPAŞ AŞ’ye devredilen yerlerden 52 adetinin işletme zararda olduğu için kira bedeli ödenmediği, 10 tanesinin beyan dönemi gelmediği için durumunun belirli olmadığı, 9 adetinin yıllık 10.000,00 TL, 4 adetinin yıllık 100.000,00 TL’nin altında kira bedeli ödediği görülmüştür.

Adı geçen Kanun maddesi düzenlemesine göre, söz konusu yerlerin işletme hakkının devredilebilmesi için Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile bir süre ve bedel belirlenmelidir. Yapılan uygulamada Meclis Kararında kiralama bedeli olarak belirli bir tutar belirlenmemiştir. Bu uygulama ile Belediye söz konusu işletmeler zarar ettiği için herhangi bir kira geliri elde edememektedir. Nitekim fiili durumda da kira geliri alamamıştır.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında, işletme devirlerine ilişkin alınan meclis kararlarında, idarenin haklarını korumak amacıyla işletme bedelinin ne olacağının açıkça yer verilmesi gerekmektedir. Bu husus, hukukta var olan belirlilik ilkesi gereğidir. Belediye Meclisi Kararında bir işletme bedeli yerine kardan oransal pay alınması hukukta belirlilik ilkesi ile çelişmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre, üst yöneticiler, harcama yetkilileri ve her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli kullanılmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludurlar.

İdare tarafından verilen cevapta; Belediye Meclisi kararlarında bir işletme bedeli yerine kardan oransal pay alınmasının hukukta var olan belirlilik ilkesi ile çelişmesinden dolayı bulgu tespiti gereği, gerekli değerlendirme yapılmak ve karar alınmak üzere konunun Sakarya Büyükşehir Belediyesi Meclisine sunulacağı belirtilmiştir.

İdare tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde; idarece bulguda yer alan hususlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılmaya başlanacağı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak; işletme hakkı devredilen yerler için Belediye Meclis Kararı ile bir bedel belirlenmesi gerekmektedir.