İdarenin mülkiyetinde bulunan 38 adet taşınmazın, mevzuat hükümleri dikkate alınmadan taşınmaz tahsisi açısından kamu kurum ve kuruluşu niteliğinde olmayan çeşitli dernek, vakıf ve benzeri kuruluşlara tahsis edildiği, söz konusu taşınmazlarda ticari faaliyete konu ünitelerin bulunduğu görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde; kamu idarelerinin, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebileceği, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri tahsis etmeye, kamu ihtiyaçları için gerekli olmayanların tahsisini kaldırmaya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının, diğer taşınmazları tahsis etmeye ve tahsisini kaldırmaya ise maliki kamu idaresinin yetkili olduğu, bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usullerin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği, Kanunlardaki özel hükümlerin saklı olduğu hüküm altına alınmıştır.

5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesine istinaden çıkarılan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik’in “Amaç ve kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; Yönetmelik’in amacının, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların birbirlerine bedelsiz olarak tahsis ve devri ile; Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kamu idarelerine tahsis ve devir işlemlerinin usul ve esaslarını belirlemek olduğu ifade edilmiştir.

Ayrıca, Sayıştay Genel Kurulu'nun 2017/1 Esas ve 5415/1 Karar No’lu İçtihadı Birleştirme Kararı'nda; Belediyelerin taşınmaz tahsisinde, kamu hizmetinin ve kamu idaresinin varlığı ölçütlerinin geçerliliğini korumakta olduğu ifade edilmektedir. Söz konusu Kararda, Belediyelerin mülkiyetlerindeki taşınmazları, ancak mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla ve meclislerinin bu konuya ilişkin alacakları bir kararla ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilecekleri, mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları dışındaki özel ve tüzel kişilere ise tahsis edemeyecekleri belirtilmektedir.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun “İçtihatların birleştirilmesi” başlıklı 58’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında; İçtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi kararlarının Resmî Gazetede yayımlanacağı, bu kararlara Sayıştay daire ve kurulları ile kamu idareleri ve sorumluların uymak zorunda olduğu hükmü yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin fıkrasında; belediyelerin belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış

1. vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri yapabileceği, diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği, (d) fıkrasında; belediyelerin belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda, kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebileceği veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceği, bu taşınmazların tahsis amacı dışında kullanılması halinde, tahsis işleminin iptal edileceği belirtilmiştir.

   Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere Kamu İdaresi belediye meclisinin kararı ile kendi mülkiyetlerindeki taşınmazları sadece asli görev ve hizmetlerde kullanmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilir. Kamu kurum ve kuruluşları dışındaki dernek ve vakıflara tahsis yapılamayacağı mevzuat hükümlerinde ve Sayıştay Genel Kurul Kararı'nda açıkça belirtilmiştir.

   Bahsedilen mevzuat hükümleri minvalinde yapılan inceleme neticesinde;

   1. İdarenin tasarrufunda bulunan 38 adet taşınmazın, kamu kurum ve kuruluşu niteliğinde olmayan çeşitli dernek, vakıf ve benzeri kuruluşlara tahsise konu proje ve/veya onay/izin süreci gerçekleşmeden belediye meclis kararları ile mevzuata aykırı olarak tahsis edildiği,

   2. İdare tarafından mevzuata aykırı olarak çeşitli dernek, vakıf ve benzeri kuruluşlara tahsis edilen taşınmazların bünyelerinde bulunan ve detayı aşağıda belirtilen ticari faaliyete konu ünitelerin, Belediye tarafından kira ihalelerinin yapılmadığı; söz konusu yerlere ilişkin herhangi bir gelir veya kaydın bulunmadığı, tespit edilmiştir.

- Esenyurt 3 pafta 1219 ada 19 parsel taşınmaz, 2008 tarih 67 nolu ve 2010 tarih 323 nolu meclis kararları ile bir vakfa devredilmiştir. Söz konusu taşınmazın bünyesinde mevcut ticari faaliyete konu edilen tekstil atölyesi ve hipermarket bulunmaktadır.

-Esenyurt Namık Kemal Mahallesi 5 pafta 1809 adanın yanında bulunan imar planında park olarak işlevlendirilen taşınmaz, 2011 tarih 08 nolu meclis kararı ile bir derneğe devredilmiştir. Söz konusu taşınmazın bünyesinde mevcut ticari faaliyete konu edilen emlak dükkânı bulunmaktadır.

-Esenyurt Mehterçeşme Mahallesi 1117 ada ile 1123 ada arasında kalan imar planında park olarak işlevlendirilen taşınmaz, 2013 tarih 154 nolu meclis kararı ile bir derneğe devredilmiştir. Söz konusu taşınmazın bünyesinde mevcut ticari faaliyete konu edilen 2 katlı restoran-oyun salonu ve ayrıca pide salonu bulunmaktadır.

-Esenyurt Güzelyurt Mahallesi 501 adada bulunan imar planında park olarak işlevlendirilen taşınmaz, 2015 tarih 04 nolu meclis kararı ile bir derneğe devredilmiştir. Söz konusu taşınmazın bünyesinde mevcut ticari faaliyete konu edilen restoran-nargile salonu ve ayrıca düğün salonu bulunmaktadır.

-Esenyurt İncirlitepe Mahallesi Aşık Mahsuni Şerif Caddesi no:5/7’de bulunan bina ve Fatih Mahallesi Bahçeyolu Caddesi Fatih Parkı içerisinde bulunan sosyal tesis binası, 2015 tarih 13 nolu meclis kararı ile 2 ayrı derneğe devredilmiştir. Söz konusu imar planlarında park olarak işlevlendirilen taşınmazların bünyelerinde mevcut ticari faaliyete konu edilen 2 ayrı restoran bulunmaktadır.

-Esenyurt Sultaniye Mahallesi 517 adada bulunan imar planında park olarak işlevlendirilen taşınmaz, 2015 tarih 41 nolu meclis kararı ile bir derneğe devredilmiştir. Söz konusu taşınmaz bünyesinde mevcut ticari faaliyete konu edilen market bulunmaktadır.

-Esenyurt Gökevler Mahallesi 325 ada 6 parsel taşınmaz, 2015 tarih 61 nolu meclis kararı ile bir derneğe devredilmiştir. Söz konusu taşınmaz bünyesinde mevcut ticari faaliyete konu edilen süpermarket, erkek kuaförü ve restoran bulunmaktadır.

-Esenyurt Güzelyurt Mahallesi 419 ada 26 parsel yanında bulunan imar planında park olarak işlevlendirilen taşınmaz, 2015 tarih 92 nolu meclis kararı ile bir site yönetimine devredilmiştir. Söz konusu taşınmaz bünyesinde sosyal aktivite alanına sahip tek katlı bir yapı bulunmaktadır.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından, tespitte yer alan hususlar ile ilgili idare hukuku ve ihale mevzuatı çerçevesinde gerekli düzeltici işlemlerin yerine getirileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdarenin mülkiyetinde bulunan 38 adet taşınmaza ait tahsis kararları yukarıda zikredilen mevzuat hükümleriyle uyarlı olmadığından söz konusu kullanımların sonlandırılması, taşınmazların bünyesinde bulunan ve mevcut ticari faaliyet gerçekleştirilen yerlerin ise Belediye tarafından takibinin yapılarak ilgili mevzuat hükümleri kapsamında kira ihalelerine konu edilmesi gerekmektedir.