İdare tarafından iş avans ve kredilerinin kullanımında ve muhasebeleştirmesinde mevzuata aykırılıklar görülmüştür.

1. 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu İle Belirlenen Avans Üst Sınırının Aşılması

   5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun Ön ödeme başlıklı 35’inci maddesinde; “Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla, ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir.” denilmektedir.

   2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'na ekli İ- Cetvelinde yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için diğer ilçelerde bu üst sınır 1.990 TL olarak belirlenmiştir.

   Ancak muhasebe kayıtları incelendiğinde söz konusu üst sınırı aşan mutemet avans ödemelerinin yapıldığı görülmektedir.

   Yukarıda ifade edilen mevzuat uyarınca belirlenen avans üst sınırlarının aşılmaması gerektiği değerlendirilmektedir.

2. Avans ve Kredi Kullanımının Suistimale Açık Olması

Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla; ilgili kanunlarında öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilmektedir.

Avans ve Kredi verilme amacına uygun olarak yasal süre içerisinde mal veya hizmet alımı gerçekleşip yapılan giderlere ilişkin kanıtlayıcı belgeler geldiğinde harcama tutarı, bir taraftan 160 İş avans ve kredileri hesabına alacak, 630 Giderler hesabına ya da varlığa dönüştürülecek bir harcama unsuru ise ilgili varlık hesabına borç; diğer taraftan 830 Bütçe giderleri hesabına borç 835 Gider yansıtma hesabına alacak kaydedilerek avans veya kredi kapatılır.

Ancak kurumun muhasebe kayıtları incelendiğinde avans veya krediler kapatılmayıp gider kaydı yapılarak 320 Bütçe emanetleri hesabına alınmaktadır. Bütçe emanetleri hesabının, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılması gerekmektedir. Bu yöntem avans veya kredinin bir müddet daha ilgilisi üzerinde kalmasına ve kurumun bu sürede nakitten ve onun getirisinden yoksun kalmasına sebep olmaktadır. Mevzuatta belli şartlara mahsus düzenlenmiş olan Bütçe emanetleri hesabının kullanımı avans ve kredilerin kapatılmasında esas usul haline gelmiştir.

İdare tarafından verilen cevapta bulgu doğrultusunda işlem yapılacağı ifade edilmiştir.

Avans ve kredilerin kullanımının mevzuatta öngörülen usuller çerçevesinde yapılarak suistimale sebep olunmaması gerekmektedir.