Belediyeye borcu olan taşınmaz kiracıları ile ilgili sözleşmede yer alan hükümlerin uygulanmadığı ve bunların büyük çoğunluğu hakkında hukuksal süreçlerin işletilmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Yetkileri ve İmtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin (h) bendinde, “Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek” hükmüne yer verilmiştir. Bahsedilen yetki ve imtiyaz çerçevesinde taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar verme görevi Belediye Meclisine aittir. Kanun’un 34’üncü maddesine göre, süresi üç yılı geçmemek üzere taşınmaz kiralanmasına karar verme yetkisi Belediye Encümenine aittir.

Kanun’un 38’inci maddesine göre ise taşınmaz malları idare edilmesi ve bunların kiraya verilmesinden elde edilecek alacakların takip ve tahsili Belediye Başkanının görev ve sorumluluğundadır. Bu kapsamda Belediye tarafından yapılan taşınmaz kiralamaları ve kiracıların 31.12.2023 tarihi itibariyle borç ödeme durumları incelenmiştir. Buna göre, Belediyeye borcunu ödemeyen 159 kiracıdan olan alacak tutarı 1.970.320,86 TL’dir. Bu şahıslara uygulanan gecikme zammı tutarı ise 1.768.988,69 TL’dir. 159 kişiden 32’si için herhangi bir hukuksal süreç işletilmemiş, 12’i için ödeme emri gönderilmemiş, 74’ü için icra işlemlerine başlanmış geri kalanlar için de sadece ihtar çekilmiştir.

Söz konusu alacaklarla ilgili kiralama sözleşmelerinde “üç ay üst üste kira bedelinin ödenmemesi veya bir yıl içerisinde üç defa geç ödenmesi yahut eksik ödenmesi halinde sözleşme Belediye tarafından feshedilir ve kiracının tahliyesine başlanır.” ifadelerine yer verilmiş olmasına rağmen, borcunu ödemeyenlerin büyük bir kısmı hakkında, sözleşmede yer alan hükümlerin işletilmediği, hukuksal süreçlerin başlatılmadığı ve dolayısıyla kesin teminatların gelir kaydedilmesi ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 84'üncü maddesine göre ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmesi yönünde işlem yapılmadığı tespit edilmiştir. Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta, borcunu ödemeyen kiracılar hakkında hukuksal süreçlerin başlatılacağı ifade edilmiştir.

Belediye taşınmaz gelirlerinin tahsilatını ve yönetimini olumsuz yönde etkileyen bu tür olumsuzların önüne geçilmesi adına, borcunu ödemeyen kiracılarla ilgili sözleşme ve mevzuatta yer alan tüm süreçler işletilerek her türlü önlemlerin alınması gerektiği değerlendirilmektedir.