Doğrudan temin ile yaptırılan yapım işlerinde, işin teknik özelliklerine ait tanımlamaların yapılmadığı, projelerinin olmadığı, yaklaşık maliyetin ihale uygulama yönetmeliğine göre oluşturulmadığı, resmi kurumlarda birim fiyatı bulunan iş kalemleri olduğu halde, bu birim fiyatlar dikkate alınmaksızın ve bir teknik şartname ve iş tanımı yapılmaksızın sadece piyasa fiyatına göre yaklaşık maliyet belirlendiği, dosyasında, iş miktarlarının iş kalemlerine göre metrajının yer almadığı, temine ilişkin piyasa fiyat araştırmasında yapıma işine ait teknik şartlar ile iş tanımlarının belirtilmeden piyasadan fiyat teklifi alındığı, işin

yapımı belli bir süre içermesine rağmen sözleşme düzenlenmediği, işlerin kısımlara ayrılarak kanunda belirlenen limitlerin altında kalındığı, aynı dönem içinde farklı fiyatların ortaya çıktığı görülmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nde doğrudan temin ile ihtiyaçların alınması ile ilgili olarak;

“22.1.1.2. Söz konusu hükümler uyarınca anılan maddede belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanmış olmakla birlikte, ihtiyacın niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, isteklilerde belirli yeterlik kriterlerinin aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirindedir.

1. Bu madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup bir defada yapılacak alımlarda sözleşme yapılması idarelerin takdirindedir. …

2. Diğer taraftan 22'nci maddeye göre ihtiyaçların karşılanmasında onay belgesi düzenlenmesi, onayı takiben ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesi zorunludur. İdarelerce gerekli görülmesi halinde, fiyat araştırmaları, ilgili İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin esas ve usuller çerçevesinde yapılabilir. (Ek cümle: RG-28/11/2013-28835)…

1. 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendi gereğince ihtiyaçların temini

   
   

   1. ... İşin niteliğine göre idareler bu bende göre yapacakları günlük ve küçük ölçekli alımlar için genel bir onay belgesi düzenleyebilecekleri gibi, her bir alım için de onay belgesi düzenleyebilirler. Ayrıca ilgili mevzuatı çerçevesinde düzenlenmesi gerekli olan harcama belgeleri onay belgesine eklenir. Ancak bu bent kapsamında gerçekleştirilecek yapım işlerinde fiyat araştırmasının, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin esas ve usullere göre yapılması zorunludur.

22.5.1.2. Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel

ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.”

Düzenlemeleri yer almıştır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde yaklaşık maliyetin tespiti ile ilgili olarak, kanunda yer alan ilke ve esaslara değinilmekte, yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği, uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamayacağı, projelerin yapılarak işe ilişkin yaklaşık maliyete esas miktarların projelere göre belirleneceği, mahal ve metraj listelerinin hazırlanacağı, birim fiyat ve imalat tariflerinin oluşturulacağı veya götürü bedel teklif alınacak işlerde imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özelliklerinin belirleneceği; fiyat ve rayiçlerin önceki ihalelerde ortaya çıkan fiyatlar, kamu kurumlarınca belirlenmiş rayiç ve birim fiyatlar, piyasa araştırması gibi unsurlara göre belirleneceği, fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verileceği gibi ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır.

Bu düzenlemelere rağmen, yaklaşık maliyetin tebliğde belirtilen esaslara uygun olarak hazırlanmadığı, projenin yaklaşık maliyeti doğrudan temin sınırını aştığı halde işlerin kısımlara bölündüğü, yapılacak işlerin teknik özellik ve tariflerinin teklif vermeye imkân verecek nitelikte belirlenmediği, buna rağmen piyasadan fiyat alınarak işlerin bazen birbirinden ve ihale ile oluşmuş birim fiyatlardan çok farklı fiyatlarla gördürüldüğü anlaşılmaktadır.

Doğrudan temin yöntemiyle yapılacak alımlarda mevzuatta belirtilen şartların yerine getirilmesi ve alımlarda bu hususlara uyulması gerekir.