İdare işlemlerinde yapılan incelemelerde alt yapı tesisleri yapım işlerinde kazı işlemlerine başlanılmadan önce yapılacak işe ait detaylı koordinatları da içerecek güzergâh bilgisinin İzmir Büyükşehir Belediyesine verilerek kazı izni alınması gerekirken, bazı yapım işlerine kazı izni alınmadan başlanıldığı, bazen 2 farklı güzergah için 2 ayrı izin alınması gerekirken tek bir izinle farklı güzergahların kazısının yapıldığı, bu izinsiz kazılardan bir kısmının Belediye birimlerince fark edilerek para cezası tahakkuk ettirildiği görülmüştür.

14.03.2016 tarih 05.242 sayılı Belediye Meclis Kararıyla yürürlüğe konulan AYKOME Yönetmeliği’nin “Bağlayıcılık” başlıklı 5’inci maddesinde

“AYKOME Genel Kurulu tarafından alınan kararlar, İzmir büyükşehir Belediyesi, büyükşehir dahilindeki diğer belediyeler ve Büyükşehir sınırları içindeki kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişileri bağlar.” denilerek il sınırları içerisindeki kamu veya özel herkesin kapsam dahilinde olduğu belirtilmiştir.

Yönetmelik’in AYKOME yürütme organının yetkilerinin düzenlendiği 11’inci maddesinde; “Ruhsatsız kazı yapılmasını önler. Ruhsatsız kazı yapıldığının tespiti durumunda kazı yapanlar hakkında gerekli işlemin yapılmasını sağlar.” denilerek yürütme organının ruhsatsız kazı yapılmasını önlemek için gerekli tedbir ve müeyyideleri uygulayacağı ifade edilmiştir.

İdareye ait ihalelerde İnşaat İşleri Genel Teknik Şartnamesi, Elektrik İşleri Teknik Şartnamesi gibi ihale dokümanı evraklarda kazı izni alınmasına yönelik benzer hükümlere yer verilmiştir. Bu hükümlerde işe başlanılmadan önce AYKOME müdürlüğüne çalışılacak tüm cadde ve sokakların listesini ve bahse konu projeye ait diğer altyapı kuruluşlarının mevcut tesislerinin işlendiği paftaları sunarak kazı ruhsatı alınması gerekliliği ifade edilmiştir.

İZSU’nun kendi imkanları ile yapacağı işlerde Yönetmelik hükümlerine tabi olması sebebiyle yine ihale ettiği işlerde hem Yönetmelik hükümleri hem de ihale dokümanlarında yazan hükümler sebebiyle bu izinleri alması gerektiği açıktır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve ihale dokümanlarında yer alan hususlar birlikte değerlendirildiğinde, İZSU’nun kendi imkanları ile yapmış olduğu veya kurumca ihale edilen işlerin yapımına başlanmadan önce çalışılacak yerlere ilişkin ayrıntılı paftalar ile Büyükşehir Belediyesine başvurulması ve belediyeden izin alınması gerekmektedir. Büyükşehir Belediyesince gerekli incelemeler sonucu izin alınmadığı durumlar tespit edilirse cezai müeyyidelerin uygulanması ve ceza tahakkuk ettirilmekle birlikte izin başvuru sürecinin de işletilmesi gerekmektedir.

Nitekim Büyükşehir Belediyesinin kuruma yazmış olduğu yazıda “Yaptığımız incelemelerde, Bornova İlçesi 124/1 Sokakta 291 metrelik hat boyunca, AYBİS sistemine giriş yapılmadan ve AYKOME saha sorumlumuza bilgi verilmeden kaçak kazı yapıldığı tespit edilmiş ve cezai işlem uygulanmıştır.

Ekli ceza tutanağında belirtilen 12.000,00-TL’lik bedelin veznelerimize yatırılması, ödeme makbuzunun Müdürlüğümüze iletilmesi ve söz konusu kazının idaremize başvurularak ruhsatlandırılması hususunda gereğini rica ederim.” denilmiştir.

Ancak yapılan incelemelerde, ihalelerin bir kısmında izinler alınmasına rağmen bir kısmında izinler alınmadan işe başlanıldığı, bir kısım işler için ise tek izinle farklı işlerin yürütülmeye çalışıldığı, bu durumun yetkili makamlarca geçmiş yıllarda tespitinin yapıldığı ve İZSU’ya ceza tahakkuk ettirildiği, buna rağmen idarece izinsiz kazı yapılmaya devam edildiği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak İdare ister kendi araç ve personeli ile yapılacak olsun ister ihale yolu ile üçüncü kişilere gördürülsün, her türlü kazı içeren alt yapı işlerinde iş başlamadan önce gerekli izin sürecini yürütmeli ve idare kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılmasını temin etmelidir.