İdarenin 1 adet atık su arıtma tesisinin bulunduğu, ancak bu tesislerde kullanılan elektrik enerjisi bedelinin geri ödenmesine ilişkin teşvikten 2014 yılı şubat ayından bu yana yararlanılmadığı görülmüş olup, tesise kapasitesinin üzerinde su gelmesine neden olan ve kolay çözümü bulunan etkenlerle ilgili tedbirlerin alınmadığı değerlendirilmiştir.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 29’uncu maddesi ve Atıksu Arıtma Tesislerinin Teşvik Tedbirlerinden Faydalanmasında Uyulacak Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik gereğince belli şartları sağlayan tesislerin teşvikten yararlanacağı belirtilmiştir.

İdareye ait atıksu arıtma tesisi, maksimum 30.000 m3/gün kapasiteli olarak inşa edilmiş ve 2006 yılı aralık ayında işletmeye alınan ileri biyolojik arıtma tesisidir. Bu tesise 2009 yılında 5 yıllık deşarj izin belgesi alınmış ve 2011-2014 yılları arasında teşvikten yararlanılmıştır. Fakat bu tarihten sonra belli sebeplerle tesise gelen atıksuların ortalaması 32.000 m3/gün seviyeye ulaşarak maksimum kapasite aşılmış, atıksuların temiz(arıtılmış) olarak alıcı ortama verilememesinden dolayı da bakanlıkça yeni deşarj izni verilmemiş bu maksatla da 2014 yılından itibaren teşvikten yararlanılamamıştır.

Burada iki husus dikkati çekmelidir:

1. Atıksuların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi durumudur ki en önemli sorundur. Bu

   
   

   şekilde akarsu ve ırmaklar başta olmak üzere çevreye ve insan sağlığına zararlı bir kirlilik kamu kurumu eliyle oluşturulmuş olmaktadır. Bu durum işin çevre ve sağlık boyutudur.

2. İdareye ait atıksu arıtma tesisinde sadece 2020 ve 2021 yıllarında kullanılmış olan elektrik tutarı vergiler hariç yaklaşık 1.250.000,00 TL’dir. Ödenmiş olan bu tutarın %50’si olan 625.000,00 TL teşvik kapsamında geri alınacağından bu tutar kadar gelirden mahrum kalınmıştır ki bu da ekonomik boyutudur.

Her ne kadar belediyece atıksu arıtma tesisi kapasitesine 40.000 m3/gün ilave tesis yapılması için çalışmalara başlamış, söz konusu ilave tesisin yapılması için 2021-2023 yılları devlet yatırım programına aldırılmış olsa da 24.12.2021 tarihinde ihale edilen yatırım yaklaşık maliyetin üzerinde verilen teklifler nedeni ile iptal edilmiştir. Anılan yatırımın yapılmasının geciktiği her günün çevreye ve belediye bütçesine önemli derecede zararı olduğu aşikardır.

Belediyenin kullanıcılara verdiği su miktarının 2019, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla

9.408.220 m3, 9.794.364 m3, 10.324.929 m3 ve 10.298.328 m3 olduğu tahakkuk verilerinden anlaşılmaktadır. Aynı yıllarda atıksu arıtma tesisine gelen atıksuyun sırasıyla yıllık yaklaşık

11.400.000 m3, 11.520.000 m3 ve 11.880.000 m3 olduğu tahmin edilmektedir. Sisteme verilen su ile sistemden çıkan atıksu miktarının birbirine denk olması beklenmese de, farkın tek başına nüfus artışından ve terfilerde toplanan atıksuların iletilmesinden kaynaklanmadığı, bazı vatandaşların çatılardan inen yağmur suyunu kanalizasyon hattına bağlamış olmasından ve kuyu suyu kullanan konut, işyeri(otel, oto yıkama, halı yıkama vs.) gibi yerlerin kullanılmış sularını belediyenin bilgisi dışında kanalizasyon sistemine bağlamış olmasından kaynaklandığı değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak, Uşak Belediyesince Kanun’ların verdiği yetkiye istinaden ilave tesis yapılıncaya kadar kanalizasyon şebekesine yağmursuyu gibi kaçak bağlantıların ve su kullanımı çok olan yukarıda örneği verilen işyerlerinin olup olmadığı tespit edilerek hem çevreye zarar vermemek, hem de mali açıdan gelir kaybına uğramamak için her türlü idari ve hukuki tedbirleri hızlıca alınmalıdır.