Yağmur sularının uzaklaştırılması ve dere ıslahı harcamaları kapsamında ilgili belediyelerden tahsil edilmesi gereken harcamaların 31.12.2023 tarihi itibarıyla ilgili belediyelerden tahsil edilmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda yağmur sularının uzaklaştırılması ile beraber altyapı anlamında bütün görevlere ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir. Kanun’un Belediyenin yetkileri ve imtiyazları başlıklı 15’inci maddesinde ise atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak yetkisi belediyelere verilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun Büyükşehir Belediyesinin Görev, Yetki ve Sorumluluklarını düzenleyen 7’nci maddesinde su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak büyükşehir belediyesinin görev ve yetkileri arasında belirtilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un Yağmur sularının uzaklaştırılması başlıklı 25’inci maddesinde yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi için yapılan gerekli harcamaların ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirileceği, bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamaların tarifelere dahil edilemeyeceği, ek 5’inci maddesinde bu Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı belirtilmiştir.

Su ve kanalizasyon hizmetleri, aboneler için ücret karşılığında yapılmakta ve bu hizmetten yararlananlar bunun bedelini ödemektedirler. Oysa yağmur suyunun uzaklaştırılmasına ilişkin tesislerle ilgili harcamalar, 2560 sayılı Kanun'a göre ilgili su ve kanalizasyon idaresi tarafından yapılmakta ancak buna ilişkin harcamalar tarifelere dahil edilememektedir. Bunun en önemli nedeni, bir kamu hizmeti olan yağmur suyunun uzaklaştırılması işlerinin ilgili belediyelerin görev ve sorumluluğu altında olmasıdır. Bu sebeple, İdarece bu maksatla yapılan harcamaların ilgili belediyelerden alınması gerekmektedir.

Konu ile ilgili yapılan incelemede, BUSKİ tarafından yağmur suyu uzaklaştırma tesisleri ile dere ıslahına ait harcamaların büyükşehir ve ilçe belediyeleri bazında hesaplanıp muhasebeleştirildiği görülmüştür. Buna göre 2015 yılından 31.12.2023 tarihine kadar olan dönemde ilgili belediyeler tarafından BUSKİ’ye ödemesi yapılmayan tutarlara ait detaylar aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

‌Tablo 12: Belediyelerden Yağmur Suyu ve Dere Islahı Alacak Tutarları

Buna göre BUSKİ’nin ilgili belediyelerden toplam 384.907.348,52 TL yağmur suyu uzaklaştırma ve 170.885.203,28 TL dere ıslahı harcaması alacağı bulunmaktadır. Yağmur suyu ve dere ıslahı kapsamındaki tüm harcamaların ilgili belediyelerden tahsil edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında, söz konusu alacak tutarlarının tahsiline yönelik iş ve işlemlerin yapıldığı ve sürecin devam ettiği belirtilmiştir.

Sonuç olarak, İdare tarafından gerçekleştirilen harcamaların tahakkuk kayıtlarının yapılarak yıllar itibariyle bekletilmemesi, yılsonlarında mutabakata bağlanması ve düzenli olarak tahsilatının yapılması gerekmektedir.