Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde 120 Alıcılar Hesabında takip edilen ve tahsili şüpheli hale gelen 458.184,69 Türk Liralık alacağın 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına aktarılmadığı tespit edilmiştir.

Vilayetler Birliği Ana Tüzüğü’nün 5’inci maddesinin (j) bendinde;

“Ekonomik, turistik, kültürel, sportif, eğitim ve sosyal amaçlı tesisler yapmak, yaptırmak, işlettirmek, işletmeler ve şirketler kurmak ve bu konuda da gerektiğinde merkezi idare ile işbirliği yapmak. Kamuya ait kültür varlıklarını korumak amacıyla tarihi eser konumundaki binaların restorasyon çalışmalarına destek olmak. Ayrıca vakıf kurmak ve mevcut vakıflara ortak olmak,” ifadesine yer verilmektedir.

Aynı Tüzüğün 8’inci maddesinin (p) bendinde ise;

“Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurmak veya bu ortaklıklardan ayrılmaya karar vermek.” denilmektedir.

14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma ve envanter” başlıklı 64’üncü maddesinin 1’inci bendinde;

“Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.”,

Aynı maddenin 5’inci bendinde;

“...Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.” hükümlerine yer verilmektedir.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı Ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde:

“…

128. ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR

Ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakları kapsar.

İşleyişi:

Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar ilgili hesapların alacağı karşılığında bu hesaba borç yazılarak bu durumdaki alacaklar normal alacaklardan çıkarılır. Alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir.” denilmektedir.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda ödeme süresi geçmiş, protesto edilmiş veya yazı ile birden fazla istenmiş veyahut icra safhasına aktarılmış alacakların olması durumunda, bu mahiyette olan alacakların 120 Alıcılar Hesabından 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına aktarılması gerekmektedir.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde yapılan denetimlerde, ödeme süresi geçmesine rağmen tahsil edilemeyen toplam 458.184,69 Türk Liralık alacağın 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında takip edilmediği tespit edilmiştir.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde tahsil edilemeyen veya tahsilatı şüpheli hale gelen alacakların 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında takip edilmemesi mali tabloların doğruluğu ve güvenilirliğini olumsuz etkilemektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Söz konusu alacaklar için icra takibi başlatılmadığı veya dava açılmadığı için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesi hükümleri göz önünde bulundurularak şüpheli alacak karşılığı ayrılmamış, bu nedenle de söz konusu alacak şüpheli alacaklar hesabına aktarılmamıştır. Raporda yer alan bulgu ve öneriler doğrultusunda söz konusu hesabın kullanılmasına dikkat edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, söz konusu alacaklar için icra takibi başlatılmadığını ve dava açılmadığını, bu alacaklar için karşılık ayrılmadığını ve raporda yer alan bulgu ve öneri de dikkate alınarak bu konuda daha dikkatli davranılacağı belirtilmiştir.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketi kişilerden tahakkuku yapılan alacaklarından süresinde tahsil edilemeyerek şüpheli hale gelenlerini 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ndeki hükümlerine göre 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına kaydetmesi gerekmektedir. Ayrıca kamu idaresinin cevabındaki icra takibi başlamaması veya söz konusu alacak için dava açılmaması veyahut bir karşılık ayrılıp ayrılmaması durumlarının 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabının kullanılması ile ilgili hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Burada önem arz eden husus tahakkuk etmiş alacağın süresinde tahsilatının yapılmamasıdır. Karşılık ayırma muhasebe temel kavramlarından ihtiyatlılık ile ilgili olup bulguda karşılık ayrılıp ayrılmadığına ilişkin bir değerlendirme yapılmamaktadır.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde tahsili şüpheli hale gelen 458.184,69 Türk Lirası tutarındaki alacağın mevzuat hükümleri uyarınca 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına aktarılmaması Bilançoda 458.184,69 Türk Lirası tutarında hataya neden olmuştur.