Unvansız Daire Başkanı kadrosunun hizmet gereklerine uygun olarak belirlenmediği ve fiilen icra edilmeyen hizmete ilişkin kadro unvanı oluşturularak iki kişinin Daire Başkanı olarak atandığı ve Daire Başkanı maaşının ödendiği görülmüştür.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 128’inci maddesinde, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin, genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği ve memurların nitelik, atanma, ödev, yetki, hak ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiş, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda da memurların hizmet şartları, nitelikleri, hak ve yükümlülükleri ile parasal ve özlük hakları objektif kurallara bağlanarak hukuki statüleri belirlenmiştir.

Anılan Kanunun 33’üncü maddesinde ise, kadrosuz memur çalıştırılamayacağı yine Kanunun l47’nci maddesinde aylığın hizmetlerin karşılığında kadroya dayanılarak ay itibarıyla

ödenen parayı ifade ettiği belirtilmiştir.

22.02.2007 tarih ve 26442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in “Belediye ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri tasnif cetvelleri” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında belediye ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri, hukuki durumları ve hizmet özelliklerine göre altı ana gruba ayrılmış, (d) alt bendinde “(E) Grubu: Belediye Bağlı Kuruluşları,” kısmında belediye bağlı kuruluşları, “Belediye ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri kadro unvanları” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde “(II) Sayılı Liste: Diğer Daire Başkanları (Su ve Kanalizasyon İdareleri ile Diğer Bağlı Kuruluşlar) Kadro Unvanları,” kısmında su ve kanal idarelerinin daire başkanlıkları kadro unvanları tespit edilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Kadroların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında, “Bu Yönetmeliğe ekli cetvellerde alt gruplar için unvan ve sayı itibarıyla tespit edilenler dışında kadro kullanılamaz.” ikinci fıkrasında, “Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-2 Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro Standartları Cetvellerinde belirtilen birim müdürlüğü ve üstü yönetici kadro unvanları ile Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-3 Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Kadro Unvanları Listelerinden (I),

(II) ve (III) sayılı listelerde belirtilen unvanlar kullanılarak idarî birimler oluşturulur. İdarî birimler ile bu birimlere ait kadro unvanları arasında yetki ve görev mükerrerliğine yer verilemez ve bu kadro unvanlarından aynı mahiyetteki hizmet ve görevleri ifa edebilecek birden fazla yönetici kadro unvanı ihdas edilemez. Birim müdürlüğü ve üstü yönetici kadro unvanları hizmet gereklerine uygun olarak belirlenir ve fiilen icra edilmeyen hizmetlere ilişkin kadro unvanları kullanılamaz. Ek-3 Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Kadro Unvanları Listelerinden (I) ve (II) sayılı listelerde yer alan 2975 unvan kodlu “Daire Başkanı” kadrosunun ihdas edilmesi durumunda; ihdas edilen her kadro için ayrı ayrı olmak üzere; görev ve yetki alanı bu maddede belirtilen hükümlere uygun olarak atamaya yetkili amir tarafından belirlenir.” hükmü yer almaktadır.

5’inci maddeye göre tespit edilen Ek-1: Belediye Ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Tasnif Cetvellerinin “E) Grubu: Belediye Bağlı Kuruluşları Tasnif Cetveli”nin E-2 grubunda BASKİ yer almaktadır. Norm kadroda 4 adet Daire Başkanlığının zorunlu olarak ihdas edileceği, seçimli olarak ise 13 adet Diğer Daire Başkanlığının (II) sayılı listeden seçileceği Yönetmelikte belirtilmiştir. (II) sayılı listede yer alan 46 adet unvanlı ile ( Abone

İşleri Dairesi Başkanı, Mali Hizmetler Dairesi Başkanı gibi) ile 1 adet Daire Başkanı arasından seçim yapma imkânı getirilmiştir. İdare de bu listeden seçim yaparak unvanlı Daire Başkanlıkları oluşturmuştur.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesinde de, “Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.” hükmü yer almaktadır. 5018 sayılı Kanun’a istinaden 31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 seri numaralı Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ’inde harcama yetkililerinin belirlenmesi konusunda, “5018 sayılı Kanunun 5436 sayılı Kanunla değişik 31 inci maddesinin birinci fıkrasında bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisi olarak belirlenmiştir. Bu hüküm uyarınca bütçe sınıflandırması harcama yetkilisini belirleyen temel unsur olmaktadır.” denilerek harcama yetkisinin kim tarafından kullanılacağı açıkça belirtilmiştir.

12.08.2021 tarih ve 167 sayılı ile 10.06.2022 tarih ve 178 sayılı BASKİ Yönetim Kurulu kararlarıyla iki kişi unvansız Daire Başkanı kadrosuna atanmıştır. Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in 9’uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre, seçimlik daire başkanı kadrosunun ihdas edilmesi durumunda, ihdas edilen kadro için görev ve yetki alanının belirlenmesi zorunludur. Yani ihdas edilen bu kadronun görev tanımının açık ve net olarak belirlenmesi, icrai niteliğinin olması ve bütçesi ile harcama yetkililiğinin bulunması gerekir. İki kişinin atandığı daire başkanlığının görev tanımının olmadığı, harcama birimi oluşturulmadığı dikkate alındığında Yönetmeliğe aykırı olarak yapılan atamanın daha fazla ücret verme dışında bir amacının olmadığı anlaşılmıştır. Atamaların yapıldığı daire başkanı kadrolarıyla ilgili bir hizmet söz konusu değildir ayrıca bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkililikleri bulunmamaktadır. Nitekim daire başkanı kadrosunda olan kişiler maaşlarını atandıkları unvansız daire başkanlığı kadrosunun icrai niteliği, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi olan harcama yetkilisi olmamalarından dolayı Genel Müdürlükten almaktadırlar.

Kamu görevlilerinin ilk kez bir göreve atanırken ya da görevde yükselme suretiyle üst göreve atanırken söz konusu görevin gerektirdiği nitelikleri taşıması zorunludur. Bu zorunluluk atama tarihi bakımından geçerli olduğu gibi görevin sürdürüldüğü süre zarfı yönünden de taşınması gereklidir. Bir görev için öngörülen koşulların taşınmaması halinde bu görevin belirli

bir süre yürütülmüş olması ilgili lehine kazanılmış hak oluşturmaz. Söz konusu koşulların atama süresince de taşınması zorunlu olduğundan bu koşulun taşınmadığının daha sonra tespit edilmesi bu kişinin bu kadroda çalışmasına hukuki engel oluşturur. İdari yargı, istikrarlı olarak koşullarını taşımadığı halde yapılan atamanın açık hata kapsamında olduğu ve bu nedenle yapılan ödemelerin her zaman geri alınacağına dair kararlar vermektedir.

Şüphesiz atama yapılan daire başkanlığı kadrosunun hukuka uygun olarak ihdas edilmesi önemlidir. Atama yapılan daire başkanlığının Yönetmeliğe uygun olarak ihdas edilmemesi nedeniyle Daire Başkanlığı kazanılmış hak olarak değerlendirilemez. Ya daire başkanlığının görev tanımının açık ve net olarak belirlenmesi, icrai niteliğinin olması ve bütçesi ile harcama yetkililiğinin bulunması, ya da söz konusu atamaların iptal edilerek bu kişilerin uygun bir kadroya atamaları yapılmalıdır.

Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmesine rağmen söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlerin 2024 yılında başlanılacağı ifade edilmiştir.

Daire başkanlığı kadrosunun hizmet gereklerine uygun olarak belirlenmediği ve fiilen icra edilmeyen hizmetlere ilişkin kadro unvanı kullanılamayacağına göre, söz konusu daire başkanlığının durumunun Yönetmeliğe uygun duruma getirilmesi veya atamaların iptal edilerek uygun kadrolara atama yapılması gerekmektedir.