Harran Üniversitesi’nde yabancı uyruklu öğrenci sınavından elde edilen ücretlerin Döner Sermaye İşletmesi bütçesine gelir kaydedildiği ve bu gelirler karşılığı yurtiçi ve yurtdışı harcırah, sınav ve diğer giderlerin yapıldığı görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 12’nci maddesinde; çağdaş uygarlık ve eğitim

- öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde, toplumun ihtiyaçları ve kalkınma planları ilke ve hedeflerine uygun ve ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim - öğretim, bilimsel araştırma, yayım ve danışmanlık yapmanın, yükseköğretim kurumlarının görevlerinden olduğu belirtilmiştir. Görüldüğü üzere, çeşitli nitelikleri sağlamak kaydıyla eğitim ve öğretim yapmak, üniversitelere verilen asli bir görevdir.

Eğitim ve öğretim faaliyeti bir kamu kurumu olan üniversitelerden beklenen temel kamu hizmetidir. Diğer yandan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 3’üncü maddesinde kamu geliri “Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen... gelirler.” şeklinde tarif edilmektedir.

Bu maddeye göre, varoluş amacı kamu hizmeti üretmek olan kamu kurumlarının; kanuna dayanılarak, bu hizmetleri karşılığında bir bedel alması durumunda bunun kamu geliri olacağı anlaşılmaktadır. Kamu gelirinin ise özel bütçeye kaydedilmesi gerekir. Zira bu sınav ücreti 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 55 nci maddesinde sayılan gelirlerdendir.

Öte yandan, Harran Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliğinin 2’nci

maddesinde Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanına giren iş ve hizmetler sıralanmaktadır. Söz konusu sınav faaliyeti bu maddede sayılmamaktadır.

16.07.2014 tarihinde Yükseköğretim Yürütme Kurulunda kabul edilen “Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar”da yabancı öğrencilerin kabulüne ilişkin kurallara yer verilmiştir. Söz konusu Esaslarda üniversitelerin öğrenci kabulünde kullanılabilecek yöntemler arasında üniversitelerin kendi yaptıkları sınavlar da sayılmakla beraber sınav ücreti, başvuru ücreti gibi ücretlerin alınacağına dair hüküm bulunmamaktadır. Nitekim Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının üniversite rektörlüklerine gönderdiği 12.11.2014 tarih ve 57802651- 869/66262 sayılı yazısında başvuru ücretleri ile ilgili olarak, birden fazla üniversiteye başvuru yapıldığında ödenecek meblağın yüksek olması nedeniyle öğrencilerin mağdur oldukları belirtilmiş, Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslara atıf yapılmak suretiyle de bu Esaslarda başvuru ücretleri ile ilgili herhangi bir düzenleme olmadığından başvuru yapan adaylardan başvuru ücreti alınmamasına karar verildiği ifade edilmiştir. Bu durumda öğrencilerden sınav ücreti alınması ve alınan sınav ücretlerinin Döner Sermaye İşletmesi bütçesine kaydedilmesi mevzuata aykırıdır.

Ayrıca, 18.01.2012 tarihli 2012/2723 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki “Sınav Ücretlerine İlişkin Usul Ve Esaslar” ise amaç ve kapsama ilişkin 1 inci maddesinde belirtildiği üzere; Millî Eğitim Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığınca yapılan merkezî sınavlar, yükseköğretim kurumlarının açık öğretim sınavları ve kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerinin talepleri üzerine yükseköğretim kurumlarınca yurt içinde ve yurt dışında yapılan sınavları düzenlemekte olup, üniversitelerin yabancı öğrencilerin alımına yönelik yaptıkları sınavları kapsamamaktadır.

Oysa yapılan incelemelerde, Harran Üniversitesi’nde, yabancı uyruklu öğrencilere yönelik ücret karşılığı sınav yapıldığı görülmüştür. Yabancı uyruklu öğrenciler için yapılan sınavla, öğrencilerin yerleştirilecekleri programla ilgili yeterlilikleri ölçülmektedir. Yapılan sınav Üniversite’nin asli görevi olan eğitim ve öğretim hizmeti verme görevinin ayrılmaz bir parçasıdır. Sınav yapmadan, hangi öğrencilerin ve bu öğrencilerin hangi program için uygun olduğunu tespit etmek mümkün değildir. Bu nedenlerle, yabancı uyruklu öğrencilere yönelik yapılan sınavın üniversitelerin görevi olan eğitim ve öğretimin faaliyetinin ayrılmaz ve vazgeçilmez birer parçası olduğu ve bu yüzden bu faaliyetlerin kamu hizmeti kapsamında değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Sonuç olarak, yabancı uyruklu öğrencilere yönelik yapılan sınav eğitim ve öğretimin

zorunlu ve ayrılmaz bir parçası olduğundan, bu faaliyetlerin kamu hizmeti olduğu ve bu kamu hizmetleri karşılığında kanuni bir bedel belirlenmediği için her hangi bir ücret alınamayacağı, ayrıca şu ana kadar alınan ve döner sermayeye yatırılan ücretlerin ise özel bütçeye gelir kaydedilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Döner sermaye işletmeleri genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetler için kurulmalıdır. Yapılan sınavın üniversitenin asli görevi olan eğitim ve öğretim hizmeti verme görevinin ayrılmaz bir parçası olması nedeniyle genel idare esaslarına göre gerçekleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda bulguda belirtilen sebeplerle söz konusu sınav için ücret alınmaması ve eğer alınmasına yetkili kurullar tarafından karar verilmişse ilgili gelirin özel bütçeye kaydedilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.