Karar Künyesi
Üniversiteye ait Davraz Dağı Kayak Merkezinde bulunan otel, ve şehir merkezinde bulunan konukevi ile kreşin döner sermaye kapsamında işletildiği tespit edilmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde;
“Yükseköğretim kurumlarında üniversite yönetim kurulunun önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile döner sermaye işletmesi kurulabilir. “,
Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 3’ üncü maddesinde:
“Döner Sermaye: Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre
yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayeyi,”,
Süleyman Demirel Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliğinin “Faaliyet Alanı” başlıklı 2’ inci maddesinde ise:
“Süleyman Demirel Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanına Giren iş ve hizmetler aşağıda gösterilmiştir.
Yükseköğretim kurumları dışındaki kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerce talep edilecek bilimsel görüş, proje, araştırma, seminer, konferans, panel, sempozyumlar düzenlemek, her seviyede kurslar açmak ve benzeri hizmetler yapmak,
Plan, fizibilite çalışması, analiz, model denemeleri, bilgi işlem hizmetleri, iş değerlendirilmesi, danışmanlık , eğitim organizasyonu, bakım ve onarım yapmak, bunlara ilişkin her türlü raporları hazırlamak,
Belirli Bilimsel sonuçların uygulanmasını sağlamak,
Klinikler, poliklinikler, ameliyathaneler ve laboratuarlarda yapılacak her türlü muayene tetkik, tahlil, ameliyat, bakım ve hizmet üretimi ile ilgili iş ve benzeri hizmetleri yapmak, açılmış ve açılacak olan her türlü sağlık hizmetleriyle ilgili yataklı ve yataksız ve bu kuruluşları işletmek,
Her Türlü basım ve yayım işlerini yapmak,
Mevcut fiziki kapasiteyi değerlendirerek faaliyet alanı ile sınırlı olarak iş ve hizmet etmek, elde edilen ürünleri önceden Rektörün izni alınmak şartıyla pazarlamak ve satmak ..." denilmektedir.
Ayrıca öğretim görevlilerine döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usulleri; yükseköğretim kurumlarının hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim- öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından Yönetmelikle düzenlenmiştir.
Söz konusu Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin, 1’inci, 4’ üncü
maddelerinde;
“...
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, yükseköğretim kurumlarının döner sermaye faaliyetleri çerçevesinde; hizmet sunum şartları ve kriterleri de dikkate alınmak suretiyle personelin unvanı, görevi, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak yapılacak ek ödeme oranları ile bu ödemelerin usul ve esaslarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
…
Genel ilkeler MADDE 4 – …
(2) (Değişik:RG-19/9/2012-28416) Kanunun 58’inci maddesinin (c) fıkrası kapsamında bulunan birimlerde çalışan personel ile diğer birimlerde döner sermaye gelirlerinin elde edilmesine katkısı bulunan öğretim elemanları dışındaki personele bu Yönetmelik kapsamında hiçbir şekilde ek ödeme yapılamaz.
…
(5) Yapılacak ödemelerde gelir gider dengesi gözetilerek, döner sermaye kaynakları uygun olduğu takdirde ek ödeme yapılır.
…
(7) Yapılacak ek ödemeye esas katkı oranlarının belirlenmesinde 5 inci maddede belirlenen; kurumsal katkı puanı (A puanı), bireysel gelir getirici faaliyet puanı (B puanı), eğitim-öğretim faaliyeti puanı (C puanı), bilimsel faaliyet puanı (D puanı) ve diğer faaliyetler puanı (E puanı) esas alınır. Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamında bulunan birimlerde söz konusu puanların tamamı kullanılır. Anılan fıkra dışındaki birimlerde ise yönetim kurullarınca, yükseköğretim kurumunun yapısı ve mali durumu göz önünde bulundurularak bir veya birden fazlasının kullanılmasına karar verilmek suretiyle belirleme yapılır.
…” denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde;
Döner sermaye işletmeleri genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetler için kurulmalıdır.
Yine yukarıda yer alan katkı payı dağıtımına ilişkin düzenlenen Yönetmelik hükümlerine göre; yapılacak ek ödemede kişinin gelir getirici faaliyetlere bizzat katkı yapması gerektiği anlaşılmaktadır. Yönetmelikteki ek ödeme dağıtımına ilişkin düzenlemeler ve hesaplamalarda bu hususun temel alındığını açıktır.
İktisadi İdari Bilimler Fakültesine bağlı olarak işletilen Konukevi ve Otelden sağlanan gelir ile bu Fakültede görevli öğretim üyeleri ve görevlilerinin herhangi bir katkısı bulunmamaktadır.
Yine uygulamada ayrı bir birim olan kreşin de Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okuluna bağlı olarak işletildiği görülmüştür. Yapılan incelemede Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulunun öğretim üye ve görevlerinin kreş gelirine herhangi bir doğrudan veya dolaylı katkısı bulunmamaktadır.
Sözkonusu Fakülte ve Yüksekokul’un personeline Döner Sermaye İşletmesi tarafından bu gelirlerden 2019 yılında ödemede bulunulmamış ve katkı sunmayan öğretim üye ve görevlisine herhangi bir ödeme yapılmayacağı belirtilmişse de yeni bir idari karar ile ek ödeme yapılacağı riskini barındırmaktadır.
Kreş, Konukevi ve Davraz Dağı Kayak Merkezinin döner sermaye işletmesi kapsamında; kapasite fazlasını değerlendirmek, devlete ek gelir sağlamak ve topluma faydalı hizmetler sunulması, öğrencilere staj imkanı verilmesi ve Isparta halkının ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Üniversite Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliğinde bulunan “faaliyet alanları” ile sınırlı olmak üzere işletildiği kurum tarafından değerlendirilse de bulguda belirtilen hususları karşılamadığı görülmüştür.
Bulgu konusu yapılan husus söz konusu; otel, kreş ve konukevinin işletilmesi hususu değildir. Asıl bahsedilen husus bu gibi yerlerin Üniversite bünyesinde Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı tarafından işletilmesi gereği hususudur. Staj uygulamaları, kapasite fazlasının kullanılması ve ek gelir sağlamak gibi amaçlar için bu gibi yerlerin döner sermaye işletmesi kapsamında işletilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu staj uygulamaları
bu birimlerin Üniversite tarafından işletilmesi durumunda da yapılabilmesine herhangi bir hukuki engel bulunmamaktadır. Aksine 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 46’ncı maddesinin (k) bendine göre öğrencilerin yarı zamanlı çalıştırılmasına olanak sağlanmaktadır.
124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yüksek Öğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnamenin 32’nci maddesinin (c) bendine göre;
“Öğrencilerin ve personelin, spor, kültürel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak faaliyetleri düzenlemek” Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı’nın görevleri arasında saymıştır.
Ayrıca Döner Sermaye işletmelerinde ek ödeme dağıtımını belirleyen Usul ve Esaslarda Öğretim üyesinin katkısının bulunmasının esas olduğu açık bir şekilde belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde Öğretim üyelerinin herhangi bir katkısı bulunmadan söz konusu yerlerin döner sermaye işletmesi bünyesinde işletilmesi mümkün değildir. Söz konusu yerlerin Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 3’ üncü maddesi hükmü gereğince; Genel idare esaslarına göre Üniversite merkez teşkilatı tarafından Sosyal Tesis bünyesi kapsamında işletilmesi gerekmektedir.
Sosyal Tesis olarak işletilmesi gereken konukevi, otel ve kreşin mevzuata aykırı biçimde döner sermaye işletmesi kapsamına alındığı, Özel Bütçe kapsamında Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmesi gereken bu hizmetlerin Döner Sermaye kapsamında işletilmesinin hukuki dayanağı bulunmadığı, bu tesislerin Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı tarafından işletilebileceği değerlendirilmektedir.