Mevzuatta belediye giderleri arasında sayılmamasına rağmen, ilçe belediyelerine borç verilmiştir.

Belediyelerin borçlanmasına ilişkin düzenlemeler 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 60 ve 68’inci maddeleri ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 27’nci maddesinde yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 60’ncı maddesinde belediyenin giderleri sayılmıştır ve söz konusu giderler arasında borç verme yer almamaktadır. Aynı Kanun’un “Borçlanma” başlıklı 68’nci maddesinde ise, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde sadece belediyenin yatırım programında yer alan projelerinin finansmanı amacıyla dış borçlanma yapabileceği, iller bankasından kredi kullanabileceği, tahvil ihraç edebileceği ve bu borçlanmalara ilişkin sınırın nasıl hesaplanacağı düzenlenmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 27’nci maddesinde ise; büyükşehir belediyesi ile bağlı kuruluşlarının, belediye başkanının onayı ile birbirlerinin nakit ihtiyacını

karşılayabilecekleri ve bu şekildeki ödünç vermelerde faiz uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Belediyelerin borç vermesi bir bütçe gideri mahiyetindedir. 5393 sayılı Kanun çerçevesinde, belediyelerin bu tür bir gider yapması, yani belediyelerin diğer belediyelere veya başka herhangi bir kişiye faizli veya faizsiz olarak borç vermesi mümkün değildir. Bu hükmün istisnası, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 27’nci maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre de büyükşehir belediyesi sadece bağlı idaresine borç verebilmektedir.

Erzurum Büyükşehir Belediyesi, aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere, önceki yıllarda ilçe belediyelerine toplam 2.430.674,78 TL borç vermiş ve 2021 yılsonu itibariyle söz konusu borçları tahsil etmemiştir.

Kamu idaresi cevabında özetle, tabloda yer alan tutarların 2008-2014 yılları arasında kapanan belde belediyelerine verilen yardımlar olduğunu, bu yardımların yıllar itibariyle muhasebeleştirilerek 2021 yılına kadar intikal ettirildiğini, 5216 Sayılı kanunun 27’nci maddesinde bu hususa ilişkin, Büyükşehir belediyesi, ilçe (...)(*) belediyeleri ile ortak projeler geliştirebilir ve yatırım yapabilir. Büyükşehir belediyesi, kesinleşmiş en son yıl bütçe gelirinin (Değişik ibare: 5335 - 21.4.2005 / m.28/m-4) "%10'unu" aşmamak ve bütçede ödeneği ayrılmış olmak şartıyla, ilgili belediyenin yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için büyükşehir belediye başkanının teklifi ve meclisin kararıyla ilçe (...)(*) belediyelerine mali ve ayni yardım yapabilir, denildiğini ifade etmiştir. Ancak mali tablolardan da anlaşılacağı üzere bu tutarların 132/232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına kaydedildiği görülmüştür. Nitekim ilçe belediyeleri veya belde belediyelerine yardım niteliğinde yapılmış bir ödemenin ilgili muhasebe kodunda izlenmesi bu yardımların veya ödemelerin borç niteliğinde olduğunu göstermektedir. 5216 sayılı Kanun'un 27'nci maddesine göre büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyeleri ile ortak projeler gerçekleştirebilir ancak bunun için bir yatırım programı, büyükşehir belediye başkanın teklifi ve meclis kararının olması gerekir ancak idare bu yönde kanıtlayıcı bir belge sunmamıştır. Yani ilçe veya belde belediyelerine yapılan ödemelerin 5216 sayılı Kanun'un 27'nci maddesine göre yardım niteliği taşıyabilmesi için yatırım programında yer alan bir proje, büyükşehir belediye başkanın teklifi ve meclisin kararı gereklidir.

Tablo 11: Borç Verilen İlçe Belediyeleri

Yukarıdaki mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde, Erzurum Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyelerine borç vermesi mevzuat hükümlerine uygun değildir; verilen borçların tahsil edilmesi gerekmektedir.