Kamu İdaresinin gelir servislerinde tahakkuk ettirilen gelir tutarları ile muhasebe kayıtlarındaki gelir tutarlarının uyumlu olmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Muhasebe sistemi” başlıklı 49’uncu maddesinde, kamu idarelerinin, gelir, gider ve varlıkları ile malî sonuç doğuran ve öz kaynağın artmasına veya azalmasına neden olan her türlü işlemleri ile garantilerini ve yükümlülüklerini, belirlenmiş bir düzen içinde hesaplara kaydederek tutması gerektiği hükmü düzenlenmiştir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Kayıt zamanı, kamu gelir ve giderleri ile bütçe gelir ve giderlerinin yılı” başlıklı 16’ıncı maddesinde, bir ekonomik değerin yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirileceği ve kamu gelir ve giderlerinin tahakkuk ettirildikleri malî yılın hesaplarında gösterileceği hüküm altına alınmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Gelirlerin toplanması sorumluluğu” başlıklı 16’ncı maddesinde ise, kamu idarelerinde, gelirlerin tarh, tahakkuk, tahsil iş ve işlemlerinden sorumlu olan görevlilerin, bu işlemleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan sorumlu olduğu hükmü, aynı Yönetmelik’in 600 Gelirler Hesabı’nın işleyişini anlatan 369’uncu maddesinde ise tahakkuk bölümünden verilen tahakkuk bordrolarının toplamından gelir yazılması gereken tutarların 600 Gelirler Hesabı’na alacak kaydının yapılması gerektiği hükmü düzenlenmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu idarelerinin tahakkuk eden gelirlerinin zamanında ve eksiksiz bir şekilde ilgili olduğu mali yılın hesaplarında belirli bir düzen içinde kaydedilmesi ve mali yönetim sürecinde sorumlu olanların bu süreci takip etmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, 2023 yılı sonu itibariyle gelir servislerince; tahakkuk kaydı yapılan 14.481.897,00 TL tutarındaki altyapı kazı izin harcı bedelinin, 600.01.06.09.69 Altyapı Kazı İzin Harcı Hesabı’nda 2.678.419,22 TL olarak izlendiği, tahakkuk kaydı yapılan 4.981.539,00 TL tutarındaki işyerlerine ait çevre ve temizlik vergisinin, 600.01.03.09.58 işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi hesabında 4.418.920,02 TL olarak izlendiği, tahakkuk kaydı yapılan 9.038.023,39 TL idari para cezasının, 600.05.03.02 idari para cezaları hesabında 14.988.334,76 TL olarak izlendiği tespit edilmiştir.

Gelir servislerince tahakkuk ettirilen gelir kalemleri ile, muhasebe kaydına alınan tutarlar arasında farklılıkların bulunması mali tabloların 18.316.408,13 TL tutarında hata üretmesine neden olmaktadır.

Kamu İdaresince, bulguda yer alan tespite katılınmış, anılan iş ve işlemlerin tabi oldukları mevzuata uygun hale getirileceği ve bu alanda kullanılan bilgi yönetim sistemlerinin güçlendirileceği belirtilmiştir.

Muhasebe sisteminin, karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayıp, malî raporların düzenlenmesi ile kesin hesabın çıkarılmasına temel olabilmesi ve belli bir tarihte kamu idaresinin mali durumunu ilgililer için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtabilmesi için, bahse konu gelir tahakkuklarına ilişkin muhasebe kayıtlarının tam ve doğru olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.