Karar Künyesi
Kanunda Belirtilen Sebeplerin Oluşmamasına Rağmen Pazarlık Usulünün (21/b) Yaygın Bir Şekilde Kullanılması
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinin 2019 mali yılına ilişkin yapılan denetimler sonucunda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sebeplerin oluşmamasına rağmen bir takım hizmet ve alım işlerinde ihale yöntemi olarak pazarlık usulünün kullanıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesine göre kamu idareleri yapacakları ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludurlar. Aynı madde temel ihale usullerinin açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulünü olduğu belirtilmiş, diğer ihale usullerini ise istisna olarak görmüştür.
Aynı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre pazarlık usulü ile ihale çıkılabilmesi için; doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması gerekir. Pazarlık ile ihale edilen işler, mevzuat hükümleri açısından değerlendirildiğinde; işlerden hiçbirinin idare tarafından öngörülemez, olağan dışı ve anormal nitelikte olmadığı ve idarenin iradesinden bağımsız olarak gerçekleşmediği görülmektedir. Yapılan bu uygulama ile temel
ihale usullerine uygulamak yerine pazarlık usulünün genel bir uygulama haline getirildiği ve bu şekilde ihalelerde, saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlilik ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
Tablo 6: Pazarlık Usulü (21/b) İle İhale Edilen İşler
İşin Adı
İhale Kayıt No
Sözleşme Bedeli
Vektör kontrolü için araç-cihaz kiralama ve biosidal ilaç alımı işi.
2019/274985
14.843.680,00
21 kalem mobilya malzemesi ve diğer malzeme alımı işi
2019/46398
332.874,00
4 merkezde ihtiyaç sahibi vatandaşlara dağıtılmak üzere iftar ve sahur yemeği verilmesi hizmet alımı
işi
2019/203320
1.430.855,00
Aktif Yaşam Merkezinde kullanılmak üzere malzeme alımı işi.
2019/93429
1.250.019,50
Kanun Kapsamında Olan Alımların İstisna Hükümleri Gerekçe Gösterilerek Kapsam Dışında Tutulması
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesi gereği; belediyenin mal ve hizmet alımlarının ilgili kanun hükümlerine tabi olmasına rağmen yıl içerisinde yapılan gıda yardım kolisi, bitki, çiçek ve fidan alımlarının istisna kapsamında olduğu varsayılarak ihalesiz yapıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür” denilmiş ve aynı maddenin (a) bendinde belediyelere yer verilmiştir.
Ancak; ilgili Kanun’un “İstisna” başlıklı 3’üncü maddesinde;
“Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden ve köylülerden yapılacak hizmet alımları…
Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir”
denilmektedir.
Kanun’un bu hükmü ile istisna kapsamına alınan kuruluşlar için, amacı veya mevzuatı
gereği söz konusu ürünleri işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satma işlemlerini yapmakla görevlendirilmiş olması şartı aranmaktadır. Belediye ilgili alımları işleme, değerlendirme, iyileştirme veya satmak amacıyla yapmadığı için konuyu 4734 sayılı Kanun’un 3/a maddesi çerçevesinde değerlendirmek mevzuata uygun görünmemektedir.
Tablo 7: 4734 Sayılı Kanun’un İstisna Hükümleri Kullanılarak İhalesiz Yapılan Alımlar
İşin Adı | Sözleşme Bedeli |
Gıda Yardımı Kolisi Projesi Mal Alımı | 10.220.888,17 |
Dikimi planlanan 14 kalem çalı ve mevsimlik çiçek alımı işi | 592.700,00 |
4 kalem hercai menekşe mevsimlik çiçek alım işi | 560.000,00 |
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar karşılığında tabloda gösterilen alımların ihale kapsamı dışında tutulmayıp açık ihale usulü kullanılarak alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.