Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işinde proje değişikliği ve iş artışı nedeniyle yapılan iş değişikliği sonucu oluşan artan ve azalan imalat bedellerinin yeni fiyat yapılmadan işin sözleşmesinde yer alan pursantaj ödeme oranları veya yaklaşık maliyet bedelleri esas alınarak ödendiği tespit edilmiştir.

İşlere ait Sözleşmelerin 27’nci ve 28’inci maddelerinde, sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesine ilişkin hususlar ile sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedelinin hesaplanmasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22.1’inci maddesinde; “(1) 12 incü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif

kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit (Değişik ibare: 08/08/2019-30856 R.G./28. md., yürürlük: 18/08/2019) edilir. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri; birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir” düzenlemesi yer almaktadır.

Anılan Şartname hükmü uyarınca, proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedellerinin, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yeni fiyat yapılarak yüklenici ile birlikte tespit edilmesi gerekmektedir. Şartnamenin 22’nci maddesinin ikinci ve devam eden fıkraların da ise, yeni fiyatın nasıl tespit edileceği düzenlenmiştir. Buna göre, proje değişikliği ve ilave işler nedeniyle yapılması istenen ve ilk sözleşmesinde bulunmayan işlerin bedelleri yeni fiyat tespit edilmek suretiyle hesaplanmalıdır. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri; anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir.

Yine, anılan Şartnamenin “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 21.7’nci maddesinde; “Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınarak ihale edilen işlerde iş eksilişinin gerekli olduğu durumlarda, iş eksilişinin ihale tarihi itibarıyla tutarı, altıncı fıkradaki esaslar doğrultusunda hesaplanır” hükmü yer almaktadır. Anılan altıncı fıkra hükmünde ise, hesaplanan yeni fiyat tutarlarının birim fiyat ve götürü bedel sözleşmelerde hakedişe nasıl dahil edilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

Bu itibarla, yukarıda verilen Sözleşme ve Şartname hükümleri uyarınca, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde muhtelif nedenlerle yapılacak iş değişikliği ve ilave işler sonucu oluşan artan ve azalan işlerin bedellerinin artan ve azalan iş kısımları için güncel rayiçler üzerinden YİGŞ’nin 22’nci maddesinde öngörülen usul ve esaslara göre yeni fiyat yapılmak suretiyle ödenmesi gerekmektedir.

Bunun yanında, Yüksek Fen Kurulu (YFK)’nun anahtar teslimi götürü bedel yapım işi sözleşmelerine ilişkin olarak, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere göre gerçekleşecek proje değişikliği sonucu sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin yeni fiyatlarının

YİGŞ’nin 22’nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tespit edilmesi; yine proje değişikliği nedeniyle yapılmasından vazgeçilen iş kalemlerine ait birim fiyatların da YİGŞ’nin 22’nci maddesi hükümlerinin uygulanması suretiyle tespit edilmesi ve gerekli ödeme ve kesinti işlemlerinin tespit edilen bu fiyatlara göre yapılması gerektiği hususunda istikrar kazanmış kararları bulunmaktadır.

Yapılan incelemede, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işlerinde proje değişikliği ve iş artışı nedeniyle oluşan ilave iş kalemleri bedelleri ile yine aynı nedenlerle yapılmasından vazgeçilen iş kalemlerine ait bedellerin işin ilk sözleşmesinde pursantaj cetvelinde olan imalat kalemlerine ilişkin pursantajlara oranlanmak suretiyle veya işin yaklaşık maliyetinin hesabında kullanılan fiyatlar esas alınmak suretiyle tespit edildiği; sadece işin ilk sözleşmesinde yer almayan ilave iş kalemlerinin bedellerinin yeni fiyat yapılmak suretiyle tespit edildiği görülmüştür. Anahtar teslimi götürü bedel yapım işlerinde, söz konusu iş kalemi işin ilk sözleşmesinde olsun veya olmasın, artan ve azalan imalat iş kalemlerinin bedellerinin tespitinde işin sözleşmesinde yer alan söz konusu imalatın pursantaj oranlarının veya yaklaşık maliyet bedellerinin değil, YİGŞ’nin 22’nci maddesinde öngörülen usul ve esaslara göre yapılacak yeni fiyatların kullanılması gerekmektedir.

Kamu İdaresince, bulgu konusu tespit kabul edilmek sureyiyle yapım işlerinde proje değişikliği şartlarının oluştuğu hallerde hakedişe esas işlem tesis edilirken pursantaj cetveli ve yaklaşık maliyet hesabında kullanılan verilere dayalı bir belirlemenin YİGŞ’nin 22.maddesinde öngörülen usul ve esaslar ile kısmi olarak farklılıklara neden olduğunun anlaşıldığı, bu sebeple, söz konusu işlerde proje değişikliği ve iş artışı nedeniyle yapılan iş değişikliği sonucu artan ve azalan imalat bedellerinin işin ilk sözleşmedeki yer alan pursantaj ödeme oranları veya yaklaşık maliyet bedelleri esas alınarak ödenmesi yerine, YİGŞ’nin 22’nci maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre yeni fiyat yapılması gerekliliğinin bundan sonraki süreçte titizlikle takip edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde proje değişikliği ve iş artışı nedeniyle yapılan iş değişikliği sonucu oluşan artan ve azalan imalat bedellerinin, söz konusu iş kalemi işin ilk sözleşmesinde olsun veya olmasın, yeni fiyat yapılmadan işin ilk sözleşmesinde yer alan pursantaj ödeme oranları veya yaklaşık maliyet bedelleri esas alınarak ödenmesinin mevzuat hükümleri ile YFK kararlarına aykırı olduğu ve söz konusu imalat bedellerinin YİGŞ’nin 22’nci maddesine göre yeni fiyat yapılmak suretiyle ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.