İdarenin çeşitli kanun hükümlerine istinaden yaptığı taksitli taşınmaz satış işlemlerinden doğan alacaklarının muhasebe kayıtlarında tam olarak yer almadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 170’inci maddesinde diğer faaliyet alacakları hesabının, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitle satılması durumunda ortaya çıkan alacaklar ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili gereken diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in “227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının” işleyişini düzenleyen 171’nci maddesinde;

“(1) Diğer faaliyet alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

1. Borç

   
   

   1. Maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda bütçeye gelir kaydedilmesi gereken tutarlardan bir yıldan uzun bir sürede tahsili gerekenler bu hesaba, bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gerekenler 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına, satış bedeli ile net değeri arasındaki olumsuz fark ve mevzuatı gereğince diğer kamu idarelerine ayrılması gereken paylar 630-Giderler Hesabına, ayrılmış olan birikmiş amortisman tutarı 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç; maddi duran varlığın kayıtlı değeri ilgili maddi duran varlık hesabına, satış bedeli ile net değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

      …

      
      

2. Alacak

   
   

   1. Bu hesapta kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba alacak, 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

...”

Hükümleri yer almaktadır.

Anılan Yönetmelik’in 189’uncu maddesinin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde taksitle satılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değerinin 250-Arazi ve Arsalar Hesabına alacak, yine satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu farkın 600-Gelirler Hesabına alacak, satış bedelinden doğan alacakların ise ilgisine göre 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı veya 227- Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına borç kaydedileceği ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; İdarece taksitli maddi duran varlık satılması durumunda söz konusu varlığın kayıtlı değeri ile hesaplardan çıkartılması, kayıtlı değeri ile satış bedeli arasında olumlu-olumsuz farkın sırasıyla 600-Gelirler Hesabında veya 630-Giderler Hesabında izlenilmesi, satıştan kaynaklanan alacakların ise vadelerine göre 127- Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı ile 227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabında takip edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Emlak İstimlak Müdürlüğü verilerine göre İdarenin 2022 yılı sonu itibariyle taksitli taşınmaz satış işlemlerinden kaynaklanan toplam 14.075.129,43 TL alacağı bulunduğu ve söz konusu alacak tutarının 7.862.998,30 TL’lik kısmının 2023 yılında tahsil edileceği anlaşılmıştır. Buna göre, İdarenin 2022 yılı sonu bilançosunda 227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının bakiyesinin 6.212.131,13 TL, 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının bakiyesinin ise 7.862.998,30 TL olması gerekmektedir. Ancak 2022 yılı bilançosunda 227- Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 1.584.089,32 TL’lik bakiye yer alırken 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabında ise bakiye bulunmamaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; gerekli düzeltme çalışmalarının yapıldığı ve hatanın tekrarlanmaması için gereken özenin gösterileceği ifade edilmiştir.

İdare tarafından her ne kadar söz konusu tespite yönelik olarak düzeltme işlemlerinin yapıldığı ifade edilse de bu kapsamda herhangi bir kanıtlayıcı belge sunulmamıştır.

Sonuç olarak, İdarenin 2022 yılı bilançosunda 227-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı 4.628.041,81 TL, 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı ise 7.862.998,30 TL eksik tutarla yer almıştır.