Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi yevmiye defterinde, yevmiye tarihi ve numaralarının birlikte teselsül etmediği ve bazı yevmiye kayıtlarının silindiği veya atlandığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin "Yevmiye sistemi, muhasebeleştirme belgeleri ve açılış kayıtları" başlıklı 43’üncü maddesinde, muhasebe işlemlerinin, yevmiye tarihi ve numara sırasına göre maddeler halinde önce yevmiye defterine günlük olarak kaydedileceği, buradan usulüne göre büyük defter ve yardımcı defterlere sistemli bir şekilde dağıtılacağı, muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye tarih ve numarası sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri tarih ile hesap döneminin başında

(1)’den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara verileceği, gerek yevmiye defteri ve gerekse büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarında bu yevmiye numaralarının esas alınacağı, mali yılın başındaki ilk yevmiye kaydının, bir önceki hesap

döneminden devreden hesaplar için açılış bilançosu düzenleneceği, açılış bilançosuna dayanılarak, açılış yevmiyesinin kayıtlarını sağlamak üzere bilançodaki tutarların düzenlenecek (1) yevmiye numaralı muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara borç ve alacak kaydedileceği hükmüne yer verilmiştir.

Belirtilen Yönetmelik’in “Kullanılacak defterler ve kayıt düzeni” başlıklı 44’üncü maddesinde, yevmiye defterinin, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin yevmiye tarih ve numarasıyla ve maddeler halinde düzenli olarak yazıldığı müteselsil sıra numaralı defter olduğu bildirilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in "Kayıt yanlışlıklarının düzeltilmesi" başlıklı 503’üncü maddesinde de, kurumsal, fonksiyonel ve finansman tipi sınıflandırma kodlarında yapılan kayıt hatalarının düzeltilmesi durumu hariç olmak üzere, yevmiye kayıtlarında meydana gelebilecek her türlü yanlışlığın ancak muhasebe kaydıyla düzeltileceği tespit edilmiştir.

Öte yandan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin "Kayıt düzeni ve kayıt düzeltmesi" başlıklı 18’inci maddesinde ise, kamu idarelerinin muhasebe birimlerinin, muhasebe işlemlerini, gerçekleşme sırasına göre düzenli bir şekilde hesap dönemi başında 1’den başlamak üzere hesap döneminin sonuna kadar numaralandırarak kaydedecekleri, muhasebe kayıtlarının ancak yeni bir muhasebe kaydı ile düzeltileceği, muhasebe belgesinde de düzeltme işleminin gerekçesine yer verileceği belirtilmiştir.

Anılan hükümlerden de anlaşılacağı üzere, muhasebe işlemlerinin, yevmiye tarihi ve numara sırasına göre maddeler halinde yevmiye defterine kayıtlarının yapılması ve sıra numarası atlanmadan kaydedilmesi gerekir. Diğer taraftan, herhangi bir yevmiye kaydında hata yapılması halinde, hatalı yevmiye kaydı silinmeden, yeni bir yevmiye kaydıyla söz konusu hata düzeltilmeli ve düzeltme kaydının gerekçeleri de belirtilmelidir.

Bu hükümlere rağmen, Kurumda muhasebe kayıtlarının yevmiye tarihlerinin ve numaralarının peş peşe gelecek şekilde kaydedilmediği, yani tarihlerin ve numaraların birlikte düzgün bir şekilde teselsül etmediği ve dolayısıyla geriye dönük olarak önceki tarihlere yevmiye kaydı yapıldığı tespit edilmiştir.

Burada örnek olarak verilmesi gereken 1.3.2019 tarihine kaydedilen 6778 numaralı yevmiye, 7.3.2019 tarihine kaydedilen 6284 numaralı yevmiyenin düzeltme kaydıdır. Yani bir hafta sonra kaydedilecek yevmiyenin yanlış yapılacağı bir hafta önceden anlaşılarak düzeltme kaydı, esas yevmiye kaydından bir hafta önce yapılmıştır.

Öte yandan, 29.8.2019 tarihinde yapılan analizde 15590, 15587-15588, 15576-15581,

15573, 15567-15571, 15564-15565, 15421-15555, 15372-15419 numaralı yevmiyelerin

silindiği veya atlandığı görülmektedir. Ancak 30.09.2019 tarihi itibarıyla alınan veriler üzerinde yapılan analizlerde ise, belirtilen yevmiyelerin Eylül ayı içerisinde geriye dönük olarak doldurulduğu, Eylül sonu itibarıyla yapılan analizde de 26210, 26202, 26193 numaralı yevmiyelerin silindiği veya atlandığı anlaşılmıştır. Bunlar da yıl sonu itibarıyla tamamlanmıştır.

2019 yılı sonu itibarıyla 35483, 35503, 35504 ve 35511 numaralı yevmiye kayıtlarının ise, tamamen silindiği veya atlandığı tespit edilmiştir.

Nitekim 2018 yılı yevmiyelerinin tamamı analiz edildiğinde de, 14 adet yevmiyenin silindiği veya atlandığı görülmektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin 18’inci ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 503’üncü maddelerinde de sarâhatle belirtildiği üzere, hatalı yapılan yevmiye kayıtlarının silinmesi yerine, bunların ancak bir muhasebe kaydıyla düzeltilmesi gerekirdi. Bu durum veri güvenirliği açısından oldukça önemlidir.

Belirtilen Yönetmeliklerde yer verilen hükümlerde de açıkça görüleceği üzere, yevmiye tarihleri ile yevmiye numaralarının birlikte teselsül ettirilmesi ve yanlış yapılan yevmiye kayıtlarının silinmesi veya atlanması yerine, bunların açıklaması yapılan yeni bir muhasebe kaydıyla düzeltilmesi gerekmektedir.