Şirketin 2019 yılı kapanış kaydı ile 2020 yılı açılış kaydında yer alan hesapların bazılarındaki bilgiler uyumsuzdur.

(1) sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde, Dönem Başı İşlemleri; envanter çıkarmayı, bilanço günündeki varlıkları, alacakları ve borçları saymak ölçmek tartmak ve değerlemek sureti ile kesin bir şekilde ve detaylı olarak tespit etmek şeklinde tanımlanmıştır.

İşletmenin hesap döneminin açılış envanteri aslında bir önceki hesap döneminin kapanış envanterinden oluşturulmaktadır. Faaliyetleri devam eden işletmelerde her dönemin sonunda yapılan envanter, izleyen yılın dönem başı envanteri yerine geçmektedir. Örneğin, 01.01.2020 yılının dönem başı envanteri aslında 31.12.2019 yılında çıkartılan dönem sonu envanteri ile aynı olması gerekmektedir.

Dönem sonunda borç karakterli hesaplar alacaklandırılarak, alacak karakterli hesaplar ise borçlandırılarak kapatılır ve bir sonraki dönem başında söz konusu hesaplar ters kayıtla açılarak açılış bilançosu oluşturulur.

Aşağıdaki tabloda 2019 yılı kapanış bilançosunda yer alan bazı hesap tutarlarının 2020 açılış bilançosunda denkleştirilmesi amacıyla yapılan kayıtlar gösterilmektedir:

Tablo 3:Denkleştirilen Hesaplar İcmali

Yapılan incelemede; Şirketin 2019 yılı kapanış kaydında yer alan hesaplardan bazılarının kalanları, 2020 yılı açılış kaydında yer alan tutarlardan farklı olduğu, bu nedenle açılış kaydında söz konusu hesapların alacağına veya borcuna kayıtlar yapılarak denkleştirildiği görülmüştür.

Yukarıde yer alan denetim tespitine binanen, Şirket tarafından; 2019 yılı kapanış fişi ile 2020 yılı açılış fişinin tuttuğu, denkleştirme kaydının yapılmadığı, 320 ve 120 hesapların B ve A bakiyeli çalıştığı için fark varmış gibi görüldüğü ifade edilmiştir.

Ancak, bulguda bahsedilen husus nihai durum itibari ile 2019 yılı kapanış kaydı ile 2020 yılının açılış kaydının tutmadığı değil tutması için yapılan denkleştirme kayıtlarıdır. Muhasebe mantığına aykırı olarak açılış kaydında bazı hesaplar hem alacaklı hem de borçlu çalıştırılarak nihai denklik sağlanmıştır. Bir işletmenin açılış kaydında borç karakterli hesapların alacak, alacak karakterli hesapların ise borç çalışmaması gerekmektedir. Söz konusu husus tek düzen hesap planının çalışma mantığına aykırılık oluşturmaktadır.

Sonuç olarak, Şirketin mali işlemlerinin sağlıklı, güvenilir ve tam bilgi içerecek şekilde mevzuata uygun olarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.