Belediye şirketinin sermayesinin artırılmasına dair belediye meclisinde karar alınmasına rağmen taahhüt edilen sermaye tutarı için 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının kullanılmadığı; ayrıca İdarenin sermayesinin tamamına sahip olduğu şirketlerde bulunan sermaye tutarı ile bu tutarların takibi amacıyla kullanılan 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı arasında fark bulunduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının niteliğinin düzenlendiği 181’inci maddesinde; bu hesabın, mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarlarının ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar ile bütçeye iade olunan sermayelerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının niteliğinin düzenlendiği 184’üncü maddesinde de; bu hesabın, mahalli idarelerin malî kuruluşlar, mal ve hizmet üreten kuruluşlar ve döner sermayeli kuruluşlarla ilgili sermaye taahhütlerinin izlenmesi için kullanılacağı; hesabın işleyişinin düzenlendiği 185’inci maddesinin birinci fıkrasında; sermaye taahhüt tutarlarının bu hesaba alacak, ilgili mali duran varlık hesabına borç kaydedileceği, ayrıca yerine getirilen sermaye taahhüt tutarlarının bir taraftan bu hesaba borç, taahhüdün yerine getirilme şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Bahsi geçen mevzuat hükümleri doğrultusunda; sermaye artırım taahhüdünde bulunulduğunda 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına borç kaydı, 247-Sermaye Taahhütleri Hesabına alacak kaydının yapılması, sermaye artırım taahhüdü yerine getirildikçe 247-Sermaye Taahhütleri Hesabına borç, ilgili hesaba alacak kaydı yapılarak taahhüt hesabının kapatılması ve kurumun ortağı olduğu şirketin öz kaynak hesaplarında yer alan tutarlar ile Belediyenin 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının borç bakiyesinin örtüşmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; Ümraniye Hizmet İnş. Tur. Sağ. Çev. Tekn. Yat. ve İşl. San. ve Tic. AŞ’de (ÜMTAŞ) ödenen ve taahhüt edilen olmak üzere toplam 30.050.000,00 TL ve Ümraniye Belediyesi Personel AŞ’de ödenen 1.000.000,00 TL olmak üzere toplam 31.050.000,00 TL tutarında sermaye payı olmasına rağmen, 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında 33.996.000,00 TL bakiye bulunduğu; 08.07.2021 tarihli ve 2021/102 numaralı belediye meclis kararıyla ÜMTAŞ için 30.000.000,00 TL tutarında sermaye artırım kararı alındığı, alınan bu karara istinaden kullanılması gereken 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının kullanılmadığı, sermaye artırım kararı sonucunda taahhüt edilen tutarın 15.000.000,00 TL’lik kısmının ödendiği, kalan 15.000.000,00 TL’nin ise henüz ödenmediği tespit edilmiştir.

Söz konusu sermaye tutarlarına ilişkin bilgi aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Tablo 8: Belediye Şirketleri Sermaye Tablosu

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, söz konusu tutarların 2022 yılında muhasebe kayıtlarına alındığı ifade edilmiş olsa da, yalnızca 247-Sermaye Taahhütleri Hesabına ilişkin düzeltme kaydının yapıldığı, 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında yer alan hataya ilişkin herhangi bir düzeltme kaydının yapılmadığı görülmüştür. Diğer yandan, söz konusu muhasebeleştirme işleminin yılında yapılmaması nedeniyle İdarenin 2021 yılı bilançosunda 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan

Sermayeler Hesabı 2.946.000,00 TL fazla tutarla, taahhüt edilen sermaye tutarları hesabının izlenmesi amacıyla kullanılması gereken 247-Sermaye Taahhütleri Hesabının kullanılmaması nedeniyle de bu hesap 15.000.000,00 TL eksik tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak, Belediye şirketinin sermayesinin artırılmasına dair sermaye taahhütleri ile şirkete aktarılan sermaye tutarlarının mevzuatında belirtildiği şekilde muhasebe kayıtlarına alınması uygun olacaktır.