Mersin Mezitli 3 Ocak Hafif Raylı Sistem Metro Hattının İnşaat ve Elektromekanik Sistemlerinin Temini, Montajı ve İşletmeye Alınması İşi’ne ait all risk sigortası ve mali

mesuliyet sigortasının başlangıç tarihinin Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine uygun olmadığı tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 9’uncu maddesinde yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanacağı, sigortanın mahiyetini açıklayan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında; yüklenicinin, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 9’uncu maddesi hükümleri dâhilinde; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre ihale dokümanında belirtilen şekilde, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı “inşaat sigortası (bütün riskler), geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise yürürlükteki inşaat sigortası (bütün riskler) Genel Şartları çerçevesinde kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır.

Aynı Şartname’nin 9’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında ise; yüklenicinin işin devamı sırasında işyerinde yapılacak çalışmalar nedeniyle, işçilerle çevre halkının kazaya uğramalarını, zarar görmelerini, işlerde zarar ve hasar meydana gelmesini önleyici tedbirleri almakla, ayrıca alınan bütün tedbirlere rağmen, yaptığı işlerden dolayı üçüncü kişilerin kendilerine veya mallarına zarar verilmesi ihtimaline karşı mali mesuliyet sigortası yaptırmakla yükümlü olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan sigorta poliçesinin ve sigortacının sorumluluğunun başlangıç tarihi ile ilgili tüm inşaat sigortalarında geçerli olmak üzere 01.02.2009 tarihinde yürürlüğe konulan İnşaat Sigortası Genel Şartları (Bütün Riskler)’nın “Çeşitli Hükümler” kısmının “Sigorta Priminin Ödenmesi, Sigortacının Sorumluluğunun Başlaması ve Sigorta Ettirenin Temerrüdü” başlıklı

C.1 maddesinde; sigorta priminin tamamının, primin taksitle ödenmesi kararlaştırılmışsa peşinatın (ilk taksit) akit yapılır yapılmaz ve en geç poliçenin teslimi karşılığında ödeneceği, aksi kararlaştırılmadıkça, prim veya peşinat ödenmediği takdirde poliçe teslim edilmiş olsa dahi sigortacının sorumluluğunun başlamayacağı ve bu hususun poliçenin ön yüzüne yazılacağı ifade edilmiştir.

Anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; yapım işi ihalelerinde yüklenici, işin başlangıç tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen sürelerde oluşacak deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı

inşaat sigortası (bütün riskler), gerçekleştirdiği işlerden dolayı üçüncü kişilerin kendilerine veya mallarına zarar verilmesi ihtimaline karşı da mali mesuliyet sigortası yaptırmakla yükümlüdür. Ayrıca inşaat sigortasının başlaması için sigorta priminin tamamının, primin taksitle ödenmesi kararlaştırılmışsa peşinatın ödenmesi şarttır. Prim ödemesi yapılmadığı takdirde ilgili sigortanın sorumluluk yönüyle bir geçerliliği bulunmamaktadır.

Yapılan incelemede, Mersin Mezitli 3 Ocak Hafif Raylı Sistem Metro Hattının İnşaat ve Elektromekanik Sistemlerinin Temini, Montajı ve İşletmeye Alınması İşi” ne ait inşaatın 19.10.2021 tarihinde yer teslimi yapılarak başlatıldığı; ancak inşaat ( bütün riskler) sigortasının 25.11.2022 tarihinde ve mali mesuliyet sigortasının ise 21.11.2022 tarihinde tanzim edildiği görülmüştür.

İdare'nin göndermiş olduğu cevapta; işin yer tesliminin 19.10.2021 tarihinde yapıldığı, yüklenici firmanın 01.03.2022 tarihinde all risk sigorta poliçelerinin örneğini idareye sunduğu, ancak sözleşme miktarının yüksek olması ve söz konusu sigortaların uluslararası konsorsiyum tarafından hazırlanması nedeniyle sigorta süresinin uzadığı, süre uzamasına rağmen İdare'ye sunulan mali sorumluluk sigorta poliçesi ve all risk sigortalarının başlangıç tarihlerinin sözleşmede belirtilen işe başlama ve bitiş tarihleri ile uyumlu olduğu ve sigorta primlerinin de yüklenici tarafından zamanında ödendiği ifade edilmiş olsa da; işin yer teslimi 19.10.2021 tarihinde yapılarak yapılarak işe başlanılmış, işe ait inşaat ( bütün riskler) sigortası 25.11.2022 tarihinde ve mali mesuliyet sigortası ise 21.11.2022 tarihinde tanzim edilmiş, poliçelerin başlangıç tarihleri (19.10.2021) ve bitiş tarihi (01.04.2025) sözleşmede belirtilen işe başlama ve bitiş tarihleri uyumlu hale getirilmiş, bu şekilde söz konusu poliçeler geriye yönelik olarak hüküm ifade edecek şekilde düzenleme altına alınmıştır. Ancak poliçelere ait sigorta prim taksitlerinin ödemeleri işin başlangıç tarihi olan 19.10.2021 tarihinden itibaren yapılmadığı için, geriye yönelik olarak yapılan sözleşme hükümlerinin bu tarihi itibarıyla geçerlilik kazanması mümkün bulunmaktadır.

Yapım işine ait inşaat sigortası ve mali mesuliyet sigortası poliçelerinin zamanında yapılmaması veya primlerinin ödenmemesine bağlı olarak sorumlulukla ilgili hükümlerin işe başlama tarihi yerine ileri tarihlerde geçerlilik kazanması, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin anılan hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Sonuç olarak, Yapım işine ait inşaat sigortası ve mali mesuliyet sigortası poliçelerinin yüklenicinin işe başladığı tarih itibarıyla başlatılması, söz konusu sigortalara ilişkin primlerin zamanında ödenmiş olması gerekmektedir.