Üniversitenin mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan kiraya verilenlerin ihalesinin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 44’üncü maddesine göre belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45’inci maddesi gereğince açık teklif usulüyle veya 52’nci maddesi gereğince yarışma usulüyle yapılması yerine 51’inci maddesinin (g) bendine göre pazarlık usulüyle yapıldığı tespit edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun;

-“Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği,

-“İhalelerde kapalı teklif usulünün esas olduğu” başlıklı 36’ncı maddesinde ise, bu Kanun’un 1’inci maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu, ancak 44’üncü maddede gösterilen işlerin belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45’inci maddede gösterilen işlerin açık teklif usulüyle, 51’inci maddede sayılan işlerin pazarlık, 52’nci maddede gösterilen işlerin de yarışma usulüyle yaptırılabileceği,

hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un “Pazarlık usulüyle yapılacak işler” başlıklı 51’inci maddesinin (g) bendinde hangi işlerin bu kapsamda ihale edilebileceği sayılmış olup buna göre kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisinin pazarlık usulüyle ihalesi mümkündür.

Madde hükmünde belirtildiği üzere taşınmazların kiralanması hususunda pazarlık usulünün uygulanabilmesi için şu iki şartın birlikte mevcudiyeti gerekmektedir;

1. Taşınmazın, Devletin özel mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan olması,

2. İşin özelliği, idareye yararlı olması veya ivediliği gereği kapalı ya da açık teklif yöntemlerinin kullanılamıyor olmasıdır.

Dolayısıyla 51’inci maddenin yöntemine göre pazarlık usulünün; Devlete ait taşınmazlar kavramının karşılığı olan genel bütçeli kuruluşlara ait taşınmazlar, yani tapuda Maliye Hazinesi adına kayıtlı taşınmazlar dışında uygulanması mümkün değildir. Nitekim bu durum çeşitli yargı kararlarında da hükme bağlanmıştır.

Ayrıca 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasına 21.03.2018 tarih ve 7103 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesiyle “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları” ibaresinden sonra gelmek üzere, “özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar” ibaresi eklenmiş ve aynı fıkrada yer alan “Hazinenin” ibaresi “idarelerin” şeklinde değiştirilmiştir.

Yukarıda belirtilen gerekçelerle; Üniversitenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiralama işlemlerinin, 2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendine göre pazarlık usulü ile ihale edilmesi mümkün olmayıp kapalı veya açık teklif ihale yönteminin kullanılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Üniversite mülkiyetinde bulunan 86 adet taşınmazın 83’ünün 2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendine göre pazarlık usulü ile kiraya verildiği, bu taşınmazların 14’ünün kiralama ihalelerinin 2022 yılı içerisinde pazarlık usulü ile gerçekleştirildiği görülmüştür.

Üniversite’nin kampüs alanı dışında açık ihale usulü ile kiraya verdiği 1 adet taşınmaz ayrıca incelenmiş olup ihalede açıklık ve rekabet unsurlarının oluştuğu, buna dayalı olarak da kira bedelinin, diğer taşınmaz kira bedellerine göre daha yüksek olduğu görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında, pandemi koşulları ve yüzyüze eğitime ara verilmesi nedenleriyle kiralama ihalelerine katılımcı olmadığı, hizmet aksaklığının önüne geçmek amacıyla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51/g maddesi gereği pazarlık usulünün kullanıldığı ifade edilmiştir. 2023 yılında yapılan kiralama ihalelerinde mevzuat çerçevesinde işlem yapılacağı belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilen gerekçelerle; Üniversitenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiralama işlemlerinin, 2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendine göre ihale edilmesi mümkün olmayıp kapalı veya açık teklif ihale yönteminin kullanılması gerekmektedir.