Kapadokya Alan Başkanlığı ve Belediyenin görev ve yetkilerinin çakışması dolayısıyla Belediyenin asli ve sürekli hizmetlerinde gecikme yaşandığı görülmüştür.

01.06.2019 tarihinde 38 nolu Kapadokya Alan Başkanlığı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve 01.06.2019 tarihli 7174 sayılı Kapadokya Alanı Hakkında Kanun ile Kapadokya Alanının tarihî ve kültürel değerleri ile jeolojik/jeomorfolojik dokusunun ve doğal kaynak değerlerinin korunması, yaşatılması, geliştirilmesi, tanıtılması, gelecek kuşaklara aktarılması, planlanması, yönetilmesi ve denetlenmesini sağlamak üzere Kapadokya Alan Başkanlığı Kurulmuştur.

Kanun çerçevesinde 11.06.2020 tarihinde Ürgüp İlçesi Kentsel Yerleşik Alanına İlişkin Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları ile Kapadokya Alan Sınırları İçerisinde Yer Alan Plansız Kırsal Yerleşik Alanları ile İskân Dışı Alanlara İlişkin Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları yayımlanmıştır.

01.06.2019 tarihli 7174 sayılı Kapadokya Alanı Hakkında Kanun’un 2’nci maddesine göre; Kapadokya Alanı, Kanun’un EK-1’inde yer alan Harita ve Koordinat Listesinde sınırları belirtilen Başkanlığın yetkili ve görevli olduğu alanı kapsamaktadır.

Kapadokya Alan Başkanlığının yetki ve görevleri, “tespit, planlama, onaylama, denetleme, yönetme ve tanıtma” başlıkları altında toplanabilir. Buna göre, Başkanlık, alan planlarını yapmak veya yaptırmak ve üst ölçekli planlar haricinde planları onaylamak; alan içindeki uygulamaların uygunluğunu denetlemek ve gerekli durumlarda uygunsuz uygulamalara yönelik yıkım vb. işlemleri yapmak ve bu durumlarda cezai işlemleri uygulamakla yetkilidir. İhtiyaç duyulması halinde kamulaştırma işlemlerini yapmak, Hazine ve kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazların satışı, kiraya verilmesi vb. işlemler için görüş bildirmek Başkanlığın diğer görevleri arasındadır. Kanun ile geçiş dönemi koruma esas ve kullanma şartlarında, alan sınırları içinde kalan belediyelerin kendi yerleşimleri için plan yapma ve yaptırma yetkisinin Başkanlığa geçtiği görülmektedir. Kanun ve onunla ilgili çıkarılan Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartlarında yerel yönetimlerin Alan Başkanlığı mekanizması içinde nasıl bir yer edineceğine dair herhangi bir madde yer almamaktadır.

İlgili mevzuat hükümleri nedeniyle Ürgüp ilçe sınırlarının % 80’i Kapadokya Alan Başkanlığı yetki sınırları içerisinde kalmış, dolayısıyla Belediyenin görev ve yetki alanları ile Başkanlığın görev ve yetki alanı çakışmıştır. Bu durum Belediyenin asli ve sürekli hizmetlerinin sayıldığı 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’ncü ve 15’nci maddelerinin bazı hükümlerini uygulanamaz hale getirmekte veya asli ve sürekli hizmetlerin yerine getirilmesini geciktirmektedir.

Örneğin; 7174 sayılı Kapadokya Alanı Hakkında Kanun 3’ncü maddesinde “Kapadokya Alanında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları ile meri planlara ve Komisyon kararlarına aykırı uygulama yapılamaz. Bu Alanda her türlü aykırı uygulamanın giderilmesini sağlamak, gerektiğinde aykırı uygulamaya konu yapı ve tesisleri yıkmak veya yıktırmak İdarenin yetkisindedir.” denmektedir. Bahse konu madde gereği Kapadokya Alan Başkanlığı kaçak yapıları yıkma ve ceza kesme yetkisine sahiptir. Aynı kaçak yapılara 3194 sayılı İmar Kanunun ilgili maddeleri gereği yıkma ve ceza kesme yetkisi yerel yönetimlerdedir. 7174 Sayılı Kanunla birlikte kaçak yapılara işlem tesis edilmesi noktasında yetki karmaşası yaşanmaktadır.7174 sayılı Kanunla kurulan Kapadokya Alan Başkanlığı Alan Komisyonunun belirlemiş olduğu Ürgüp İlçesi Kentsel Yerleşik Alanına İlişkin Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları 4.1 maddesine göre; “Kanalizasyon, içme suyu şebekeleri, doğalgaz

şebekeleri, enerji nakil hattı ve telefon hattında, yeni veya ilave yapılacak projeler Kapadokya Alan Komisyonu’nun uygun görüşü alınarak yapılır.” denmektedir. Bu madde uyarınca Belediyenin asli görevi olan içme suyu veya kanalizasyon hattı gibi sürekli bakımı ve onarımı yapılması gereken işlemlerde Kapadokya Alan Başkanlığından görüş almadan işlem yapılamamaktadır. Bahse konu aciliyeti olan alt yapı işlerinin yapılmasında izin alma işlemlerinden dolayı gecikmeler yaşanmaktadır. Bu gibi durum ve nedenler çoğaltılabilmektedir.

Kapadokya alanının genişliği göz önünde bulundurulduğunda; tanımlanan yetki ve görevleri yürütecek Başkanlığın tam anlamıyla kurulması ve organize olmasının uzun bir zaman alacağı ortadadır. Nitekim Belediyenin çeşitli işlemler için izin alma süreçleri uzamakta ve hizmetlerin yerine getirilmesinde gecikmeler yaşanmaktadır. Bu noktada, Belediyenin yetki ve sorumluluğundaki asli ve sürekli hizmetleri gecikmeksizin yerine getirebilmesi için bazı konuların açıklığa kavuşturulması hususunda Kapadokya Alan Başkanlığı ve Belediye arasında bir protokol imzalanması gerektiği düşünülmektedir.