Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’ne göre; iz bedeli, ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak, hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe kayıtlarında yer verilen en düşük tutardır.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt ve kontrol

işlemleri” başlıklı 5’nci maddesinde;

“a) Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlardan maliyet ve rayiç bedeli belirlenemeyen taşınmazlar,

1. Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlardan sadece ekonomik olarak değerlendirmeye konu olanlar ile kamusal ihtiyaçlarda kullanılan taşınmazlar,

2. Ek 1’deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan taşınmazlar,

   
   

   ç)Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazlar,

3. Bakanlık tarafından iz bedeli ile takip edilmesine karar verilen taşınmazlar, “İz Bedeli” üzerinden kayıtlara alınır.” hükmü yer almaktadır.

Diğer yandan, muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağı hususunda Muhasebat Genel Müdürlüğünün 25.07.2014 tarihli ve Taşınmaz Envanteri konulu yazısında, iz bedeli üzerinden fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgilerin, kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerce muhasebe kayıtları yapılmak üzere 01.10.2014 tarihi itibarıyla ilgili muhasebe birimlerine gönderileceği, muhasebe birimlerinin de ilgili birimlerden gelen listelere istinaden taşınmazları 250- Arazi ve Arsalar Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı veya 252- Binalar Hesabına borç, 500- Net Değer Hesabına alacak kaydedeceği ifade edilmiştir.

İdarenin 2018 yılı mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde, aşağıdaki tabloda belirtilen ve iz bedeli ile takip edilen toplam 431 adet (1,521,804.53m2) taşınmazın muhasebe kayıtlarında yer almadığı tespit edilmiştir. Mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde iz

bedelinin, iktisadi kıymetlerin muhasebe kayıtlarına alınmasına olanak sağlamak için öngörülmüş bir bedel olduğu düşünülmekte olup, iz bedeli ile takip edilen taşınmazların muhasebe kayıtlarında izlenmesi gerekmektedir.

Tablo 4: İz Bedeli ile Takip Edilen Taşınmazlar İlişkin Liste

Yukarıda belirtildiği üzere; iz bedeli ile takip edilen taşınmazların muhasebeleştirilmemesi nedeniyle, mali tablolardaki 250- Arazi ve Arsalar Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı ile 500- Net Değer Hesabında hatalı bilgi oluşmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “İlgili bulgu gereğince Kamu İdaresine ait taşınmazların kaydına ilişkin yönetmelik hükümlerinde temel muhasebe kavram ve ilkelerine de uygun olarak maliyet ve rayiç bedeli belirlenemeyen yönetmelik eki listelerde yer alan orta malları ve genel hizmet alanlarının iz bedelleriyle, maliye ve rayiç bedeli bilinenlerin ise bu bedeller üzerinden kayıtlara alınması hususun da gerekli düzenlemelerin yapılması sağlanacaktır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; kayıtların yapılması hususunda gerekli düzenlemelerin yapılacağı belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Ancak, bulgumuzda belirtilen muhasebe kaydının yılı içinde yapılmaması nedeniyle 2018 yılı mali tablolarındaki 250- Arazi ve Arsalar Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı ile 500- Net Değer Hesabının hatalı bilgi içermesine neden olunmuştur.