İdare tarafından yapılan “Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı” ihalesi kapsamında, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere aykırı olarak yabancı menşeli araçlar kiralandığı görülmüştür.

237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 1’nci maddesinde, belediyelerin bu Kanun hükümlerine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Mezkûr Kanun’un 12’nci maddesinde ise hizmet alımı

suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar için gerekli esas ve usullerin Cumhurbaşkanınca saptanacağı belirtilmiştir.

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “Yabancı menşeli taşıt” ifadesinin Kanunun 10’uncu maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yerli muhteva oranı % 50'nin altında kalan taşıtları ifade ettiği belirtilmiştir. Anılan Usul ve Esaslar’ın 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde aynen; “Hizmet alımı suretiyle yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt edinilmesi, Kanunun 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen makam ve hizmetler ile sınırlı olacaktır.” denilmiştir.

237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 10’uncu maddesinde belediyeler hakkında özel bir düzenleme getirilmediğinden, belediyeler tarafından yabancı menşeli araçları kiralanması mümkün değildir.

İdarede, binek ve diğer türden 188 adet araç teminini içeren Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı İşi ihalesi kapsamında her ay 111 adet binek araç kiralanması öngörülmüştür. Yüklenici tarafından idareye teslim edilen araçların ruhsatlarının incelenmesi sonucunda teslim alınan binek araçlardan 20 adedinin mezkûr Usul ve Esaslar’a aykırı olarak yabancı menşeli olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu araçlara ilişkin tablo aşağıdadır:

Tablo 11: Yabancı Menşeli Kiralık Araçlara İlişkin Bilgiler

Taşıt edinimi ve kullanımı ile ilgili kurallar, sadece ihale şartnamelerinde yer alacak kurallar olmayıp, taşıtın ilk edinimi veya kiralanması ve kullanımı sırasında sürekli olarak göz önünde bulundurulması gereken kurallar olduğundan, yabancı menşeli veya 1600 cc motor hacminin üzerindeki araçların, uygun araç olarak kabul edilip hizmet gördürülmesi mümkün bulunmamaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, 2022 yılı için yapılan araç kiralama hizmet alım işi ihalesinde yabancı menşeli araçlara yer verilmediği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, Araç kiralaması hizmet alımı işlerinde, ihalelerde araç özelliklerinin yerli muhteva oranı %50’nin üzerinde ve motor hacmi 1.600 cc’ye kadar olan araçlar olarak belirtilmesi, bu niteliğe sahip araçların teslim alınıp hizmette kullanılması, taşıt edinilmesinde gerek 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun gerekse de söz konusu Kanun’a dayanılarak çıkarılan Usul ve Esaslar’ın dikkate alınması uygun olacaktır.