İdarenin ilgili bütçe tertibinde yeterli ödeneği olmamasına rağmen ihaleye çıktığı ve sözleşme imzalandıktan sonra ödenek yetersizliği gerekçesiyle ihalenin iptal edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5'inci maddesinin beşinci fıkrasında;

“Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.” hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62'nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde;

“Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek, yılı merkezî yönetim bütçe kanununda belirlenen stratejik öneme sahip yatırımlar veya projeler hariç olmak üzere, proje maliyetinin % 10’undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.” ifadeleri bulunmaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Yüklenmeye girişilmesi” başlıklı 26’ncı maddesinde;

“Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen

tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, yatırımların planlanan sürede tamamlanıp ekonomiye kazandırılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılabilmesi amacıyla yüklenmeye girişilen işlerin ödeneklerinin olması ve saklı tutulması gerektiği açıkça anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede İdarenin, Türkiye Cumhuriyeti Altınordu Belediyesi Hizmet Binası Zemin Kat ve 1 inci Kat Tadilat Yapım İşi için ilgili bütçe tertibinde yeterli ödeneği olmamasına rağmen ihaleye çıkıldığı görülmüştür.

Kamu İdaresi cevabında; söz konusu yapım işinin ihale edilmesi ile ilgili Fen İşleri Müdürlüğünün, bütçesinde yeterli ödenek olmamasından ötürü Mali Hizmetler Müdürlüğüne yazı ile ödenek aktarılması talebinde bulunduğu, bu yazıya cevaben Mali Hizmetler Müdürlüğünün ödenek aktaracağını taahhüt eden bir yazıyla karşılık verdiği, buna istinaden işin 2022/843766 İhale Kayıt Numarası ile 19.09.2022 tarihi saat 14:00’da Elektronik ortamda Açık İhale Usulü ile ihale edildiği, ihale işlemleri tamamlandıktan sonra Fen İşleri Müdürlüğünün ödenek aktarımı için Mali Hizmetler Müdürlüğüne yeni bir yazıyla talepte bulunduğu, Mali Hizmetler Müdürlüğünün ise yazıya cevaben ödenek aktarımı yapılamayacağı yönünde yeni bir yazıyla karşılık vermesi üzerine ihalenin iptal edildiği ifade edilmiştir.

Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından ödenek aktarılacağı yönündeki taahhüt yazısı yüklenmeye girişilebilmesi için yeterli değildir. 5018 sayılı Kanun; yüklenmeye girişilmesini, bütçede yeterli ödeneğinin bulunması ve yüklenmeye girişilen tutara ait ödeneğin saklı tutulması şartlarına bağlayarak, yatırımların planlanan sürede tamamlanıp ekonomiye kazandırılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılabilmesi amaçlarını gerçekleştirmeyi hedeflemiştir. Nitekim ödenek sağlanmadan ihale edilen söz konusu iş daha sonraki bir tarihte ödenek yetersizliğinden iptal edilmiştir. Bu durumda kamu kaynakları etkili, ekonomik ve verimli kullanılmadığı gibi planlanan yatırım işi de yarım kalmıştır.

Sonuç olarak; ilgili bütçe tertibinde yeterli ödeneği olmayan işler için ihaleye çıkılmaması gerekmektedir.