2886 sayılı Kanuna göre kiraya verilen bazı reklam panolarının kira süresi sonunda yeniden ihale edilmeksizin ecrimisil takdir edilmesi yoluyla kişilere kullandırılmaya devam edildiği tespit edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun Kapsam başlıklı 1’inci maddesi ile belediye mülkiyetindeki taşınmazların ancak bu Kanun hükümlerine göre kiraya verilebileceği, Kiralarda sözleşme süresi başlıklı 64’üncü maddesi ile belirli istisnalar haricinde, kiraya verilecek taşınmazların kira süresinin on yıldan çok olamayacağı ve taşınmazların üçüncü kişilere kiralanması işlemlerinin ise aynı Kanun’un 35’inci maddesinde sayılan ihale usulleri çerçevesinde yürütülmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesinde; kamu idarelerine ait taşınmazların kira sözleşmelerinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği ve kira sözleşme bitim tarihi ile tahliye tarihi arasında ecrimisil alınacağı hüküm altına alınmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı ifade edilmiştir.

Belediyelerin gayrimenkullerinin kiralanması 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesi gereği ihale edilmek suretiyle yapılması gerekmektedir.

5393 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerine göre, taşınmazların 3 yıla kadar belediye encümeni kararıyla ihale edilerek kiraya verilmesi mümkündür. 3 yılı aşan kiralamalarda ise belediye meclisinin kararı gereklidir. Kira süresi biten taşınmazlar için yeniden kiralama ihalesine çıkılmalıdır.

Söz konusu mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; kanun koyucu, Belediye taşınmazlarının bu kanuna göre kiraya verilmesi gerektiği noktasında iradesini ortaya koymuştur. Bu itibarla İdare mülkiyetindeki taşınmaz malları kiraya verme işleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'ndaki ihale usullerine göre yapılmalı ve sözleşme süresinin bitiminde aynı taşınmaz malın kiraya verilebilmesi için yeniden 2886 sayılı Kanundaki belirtilen usullerden

biriyle ihaleye çıkılmalıdır. Kira süresi sonunda işgal devam ederse, sözleşmede aksine hüküm yoksa ecrimisil alınmalı; işgalin devam etmesi durumunda Kanun’un 75’inci maddesi gereği taşınmazın tahliyesi için ilgili mülki amire talepte bulunulmalıdır.

Yapılan incelemeler neticesinde; İdare, bilbord ve reklam panolarının kiralanması için ihaleye çıkmış ve 21.09.2017 tarih ve 2017/439 numaralı encümen kararı doğrultusunda 31.10.2017-31.10.2018 tarihlerini kapsayacak şekilde firma ile 10 adet bilbord ve 90 adet raket için sözleşme imzalamıştır. Ancak sözleşme süresinin bitmesine rağmen tekrar ihaleye çıkılmamış, ihaleyi alan firmaya ecrimisil takdir edilmek suretiyle 01.11.2018-31.10.2019 tarihleri arasında reklam panolarını kullandırmaya devam etmiştir.

İhaleyi alan ve ecrimisil takdir edilmek suretiyle kullanıma devam eden firmanın reklam panolarını kullanmayı bıraktıktan sonra başka bir firma 70 adet 120*180 ebadında çift yüzlü ve toplamda 303 metre kare sabit alanı 01.01.2020 tarihinden itibaren kullanmaya başlamış ve İdare tarafından fuzuli şagil konumunda olan bu firmaya ecrimisil takdir edilmiş ve 31.12.2022 tarihi itibariyle de bu kullanım devam etmiş ve bu kullanım içinde ecrimisilin yanında ilan ve reklam vergisi tahakkuku yapılmamıştır.

Anılan mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, ecrimisil bir kiralama yöntemi olmadığı gibi olağan bir yöntem de değildir. İşgale uğrayan ve sonradan tespit edilen kamuya ait taşınmaz mal için fuzuli şagilden bunun bedelinin adeta bir tazminat suretinde geçmişe yönelik alınmasıdır. Maddenin dördüncü fıkrasında da belirtildiği üzere işgal edilen taşınmaz mal için mülkiye amirine talepte bulunulması ve mülkiye amirince söz konusu taşınmazın 15 gün içinde tahliye ettirilmesi Kanun’un amir hükmüdür ve kanun koyucu burada bir takdir yetkisine izin vermemiştir. Aksi bir durum, yani işgal eden kişinin ödemesi için tespit edilen ecrimisil bedelinin kira ödemesi gibi esas alınarak ileriye doğru devam ettirilmesi, 2886 sayılı Kanun’un her türlü satış ve kiralama gibi hususlarda ihale yoluna gidilmesi gerektiğini ifade eden amir hükümlerine aykırı olacaktır. Bunula beraber her ne kadar ihalesiz ve mevzuat hükümlerine aykırı bir şekilde taşınmaz kullanımı olsa dahi ecrimisil takdir edilen ve reklam panolarını kullanan kişilerden ilan ve reklam vergisi tahakkuku ve tahsili yapılması gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş, işgalcilere ilişkin ecrimisil düzenlendiğini ve bulguda yer alan diğer konulara ilişkin iş ve işlemlerin yapılmaya başlandığı ifade edilmiştir.

İdarenin, reklam panoları ve bilbordlar için 2886 sayılı Devlet İhale Kanuna uygun şekilde ihale yapması, fuzuli şagiller için mevzuat amir hükümlerini yerine getirmesi ve bu kişilere ilişkin ilan ve reklam vergisi tahakkuk ve tahsilini yapması gerekmektedir.