İdarenin iki taşınmazının kiraya verilmesi ihalesinde, yüksek tutarlarda ve ihale mevzuatında yer almayan güvence bedeli alınması suretiyle ihaleye katılımın ve rekabetin engellendiği görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde, bu Kanun’un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu belirtilmiştir.

2886 sayılı Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 7’nci maddesinde, ihale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa eklerinin idarelerce hazırlanacağı; bu şartnamelerde işin mahiyetine göre konulacak özel ve teknik şartlardan başka aynı maddede sayılan genel hususların da gösterilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir. Buna göre, geçici teminat miktarı ve kesin teminata ait şartların şartnamede gösterilmesi zorunlu tutulmuştur. Mezkûr Kanun’un 25’inci maddesinde geçici teminata, 54’üncü maddesinde de taahhüdün, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle %6 oranında kesin teminat alınacağına yer verilmiştir. Bunların dışında, güven bedeli gibi başka bir uygulamaya ilişkin düzenleme Kanun’da bulunmamaktadır.

“Peyzaj Ürünleri Satış Yeri”nin üç yıllık kiralama ihalesi 19.11.2020 tarihinde yapılmıştır. Kiralanan taşınmaz, Tahtakale Mahallesinde 668 ile 669 adaları arasında kalan park alanı içerisindeki yaklaşık büyüklüğü 10.616,00 m2 olan yerdir. İhale Şartnamesi’nin 1’inci maddesinde güvence bedeli husus düzenlenmiş ve “Tesiste bulunan demirbaşlara karşılık ek olarak 250.000,00 TL güvence bedeli sözleşmeden önce nakit veya banka teyitli süresiz teminat mektubu verilecektir.” denilmiştir.

“Spor Kompleksi Basketbol + Voleybol + Futbol Sahası + Kafeterya vb.” yerin on yıllık kiralama ihalesi 25.08.2020 tarihinde yapılmıştır. Kiralanan taşınmaz, Tahtakale Mahallesinde 634 adanın güneyinde bulunan park alanı içerisindeki yaklaşık büyüklüğü 8.545,00 m2 olan yerdir. İhale Şartnamesi’nin 1’inci maddesinde “Tesiste bulunan demirbaşlara karşılık ek olarak 1.000.000,00 TL güvence bedeli sözleşmeden önce nakit veya banka teyitli süresiz

teminat mektubu verilecektir.” ifadelerine yer verilerek yine güvence bedeli hususu düzenlenmiştir.

Yapılan incelemede, her iki ihale şartnamesinde tesiste bulunan demirbaşlara ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığı, güvence bedeli karşılığında teslim edilen demirbaşlara ilişkin teslim tutanağının düzenlenmediği tespit edilmiştir. Kaldı ki boş bir arsa niteliğindeki “Peyzaj Ürünleri Satış Yeri”, tesis niteliğinde olmadığı gibi herhangi bir demirbaş da ihtiva etmemektedir. Hal böyle iken, her iki ihalede de istenen yüksek tutarlardaki güvence bedelleri, ihale mevzuatının rekabet ve açıklık temel ilkeleri ile bağdaşmamaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından, taşınmazlardaki demirbaşlara ek olarak güvence bedeli alındığı, kira ilişkisinin sona ermesi ile iade edileceği, bu konuya gerekli titizliğin gösterileceği ifade edilmiştir. Ancak, İdare her ne kadar taşınmazlardaki demirbaşlara ek olarak güvence bedeli istenildiğini belirtse de, ihale dokümanında demirbaşlara ilişkin bir liste mevcut olmayıp kiracılar ile de teslim edilen demirbaşlara ilişkin herhangi bir tutanak vb. tutulmamıştır. Boş bir arsa niteliğindeki “Peyzaj Ürünleri Satış Yeri”nde demirbaş bulunması ise hayatın olağan akışına aykırıdır.

Netice olarak, taşınmaz ihaleleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanun’u hükümlerine göre yürütülmelidir. 2886 sayılı Kanun’da da geçici ve kesin teminat dışında alınabilecek başka bir teminata ya da güvence bedeline ilişkin düzenleme bulunmamaktadır. Taşınmaz kiralama ihalelerinde katılımın kısıtlanmasına neden olabilecek ve mevzuatta yer almayan yüksek tutarlardaki güvence bedeli düzenlemeleri 2886 sayılı Kanun’un temel ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.