Kamulaştırma davası neticesinde ödenmesine hükmolunan meblağın ödeneği olmamasına rağmen ödendiği ve bu ödemeye ilişkin işlemlerde 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabının yanlış çalıştırıldığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabının mahiyetinin izah edildiği 251’inci maddesinde; mevzuatla yapılması öngörülen bir hizmet ve husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; ödeneği bulunmaması ve benzeri sebeplerle bütçeye gider kaydedilemeyen borçların izlenmesi için bu hesabın kullanılacağı ifade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabının işleyişinin izah edildiği 253’üncü maddesinde ise; mevzuatınca yapılması öngörülen bir hizmet ve husus karşılığı olmak üzere tahakkuk ettiği halde; ödeneği bulunmaması ve benzeri nedenlerle ödeme emrine bağlanamayan tutarların, ödeneği temin edildiğinde bütçeye mal edilmek üzere, bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabına veya ilgili varlık hesabına borç kaydedileceği, bu hesapta kayıtlı tutarlardan ödeme emrine bağlananlar bir taraftan bu hesaba borç, 100 Kasa Hesabı veya 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına ya da 320 Bütçe Emanetleri Hesabına alacak; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Diğer yandan, 5018 sayılı Kamu Yönetimi ve Mali Kontrol Kanunu’nun “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında; genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde, bir taahhüde ve harcama talimatına dayanmayan giderlere ilişkin olup, Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenecek ekonomik kodlardan yapılan ve bütçede ödeneği öngörülmüş olmakla birlikte, teşekkül ettiği yer ve zamanda ödeneği bulunmayan giderlerin; mesnedini teşkil eden harcama vesikaları da eklenmek suretiyle usûlüne göre gerçekleştirilerek ilgili hesaplara alınacağı ve ödeneğinin gelmesini müteakip ödeneceği ifade edilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre; ödeneği bulunmayan bir borç tahakkuk ettiğinde

322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabına alacak kaydı yapılmalı, mevzubahis borca ilişkin ödenek tahsis edildiğinde ödeme gerçekleştirilmeli ve 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabına borç kaydı yapılarak işlem neticelendirilmelidir.

İdarenin cari yıldaki ödemeleri incelendiğinde; kamulaştırma davası neticesinde ödemeye hükmolunan nihai meblağ 9.893.050,64 TL’nin ödeneği olmadan ödendiği ve bu husus ile alakalı hatalı muhasebe kayıtları yapıldığı anlaşılmıştır. Dava neticesi İdareye bildirildiğinde, 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabına herhangi bir kayıt yapılmamış, mevzubahis meblağ kaydı olmamasına ve ödeneği bulunmamasına rağmen ödenmiş, 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabına ise 9.893.050,64 TL’lik borç kaydı yapılmıştır. Ödeneği olmadan ödemesi yapılan meblağ ile alakalı ödenek tahsisi yapıldığında ise, 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 9.893.050,64 TL tutarında alacak çalıştırılarak kapatılmıştır.

Ödeneği olmayan borç tahakkuk ettiğinde alacak kaydı yapılması, bu borca ilişkin ödenek tahsis edilerek ödeme yapılması halinde ise borç kaydı yapılarak kapatılması gereken 322 no.lu hesap, İdare tarafından önce borç sonra alacak çalıştırılarak ters olarak kullanılmış

olup borcun/giderin ödeneği olmadan ödenmesi ve bu hususla alakalı 322 no.lu hesabın hatalı olarak kullanılması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

İdare verdiği cevapta, bulgu konusuna iştirak etmiş olup bundan sonra Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin ödenek ve hesabın kullanımı ile ilgili hükümlerine titizlikle uyulacağını ifade etmiştir.

Ödeneği bulunmayan herhangi bir borcun/giderin ödenek tahsis edilmeden ödenmemesi ve bu borca/gidere ilişkin kayıtlarda 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabının mevzuata uygun olarak kullanılması gerekmektedir.