İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından alınan karar neticesinde ilçe belediyelerinin sorumluluğundaki yollarının bakımında ve onarımında kullanılmak üzere yapılan ve İdarece bu amaçla kullanılan asfalt hibesinin 2021 yılı tutarının, 2022 yılı hesaplarına dâhil edildiği, 2022 yılı tutarının ise muhasebe kayıtlarına alınmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde, alınan bağış ve yardımların kamu geliri olduğu ifade edilmiş olup 40’ıncı maddesinde ise kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımın gelir kaydedileceği ifade edilmiştir.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Taşınırların kaydı” başlıklı 12’nci maddesinde, kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınmasının esas olduğu belirtilmiş ve önceki yıllardan devren gelen taşınırlar ile içinde bulunulan yılda herhangi bir şekilde edinilen veya elden çıkarılan taşınırların miktar ve değer olarak kayıtlarda yer alması gerektiği; Yönetmelik’in 13’üncü maddesinde ise taşınır giriş ve çıkışlarının Taşınır İşlem Fişine dayanılarak yapılacağı, bağış ve yardım yoluyla edinilen taşınırların bağış ve yardımda bulunan tarafından ispat edici bir belge ile değeri belirtilmiş ise bu değer üzerinden kayıtlara alınacağı belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bağış ve yardımlar” başlıklı 17’nci maddesinde de; alınan her türlü bağış ve yardımların gelir kaydedileceği, alınan şartlı bağış ve yardımların, üst yöneticinin onayı ile gelir bütçesinde bağış ve yardımlar bölümüne gelir yazılacağı ve gider bütçesinde bu hizmetin ödeneği varsa bu ödeneğe ekleneceği, yoksa bütçede öngörülen tertibe ödenek yazılarak tahsis amacına uygun harcanacağı;

Yönetmelik’in 15-Stoklar hesap grubu ile ilgili 114’üncü maddesinde;

Bağış veya hibe olarak edinilen stokların varsa bilinen değeri, yoksa ilgili mevzuatına göre değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri üzerinden hesaplara alınacağı, 150- İlk Madde ve Malzemeler Hesabının niteliğine ilişkin 115’inci maddesinde; bu hesabın,

kurumlarca satılmak, üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, artık ve hurda gibi bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tüketilecek veya paraya çevrilecek varlıkların izlenmesi için kullanılacağı,

150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabının işleyişine ilişkin 116’ncı maddesinin birinci fıkrasının (a/2) alt bendinde; bağış ve yardım şeklinde bedelsiz olarak edinilen stokların tespit edilen değerleri üzerinden bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği,

İfade edilmiştir.

Yine söz konusu Yönetmelik'in 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının niteliğine ilişkin 204’üncü maddesinde; bu hesabın, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, İBB tarafından sırasıyla 16.06.2021 tarihli ve 461 sayılı, 23.06.2022 tarihli ve 855 sayılı Meclis Kararları uyarınca yapılan ve İdarece 09.09.2021 tarihli ve 91 sayılı, 04.07.2022 tarihli ve 69 sayılı Kartal Belediyesi Meclis Kararları ile kabul edilen 2.425.092,22 TL ve 6.062.730,55 TL tutarlarındaki hibe asfaltların muhasebeleştirilmesinde hatalı uygulamalar olduğu görülmüştür.

Şöyle ki İBB tarafından 2021 yılında yapılan hibe asfalt yardımı ilgili yılda serilmesine rağmen 2022 yılında 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabının borcu karşılığında 600-Gelirler Hesabına kaydedilmiş, böylelikle hem söz konusu asfalt varlık hesaplarına dâhil edilmemiş hem de 2021 yılı faaliyet döneminin geliri 2022 yılı hesaplarına dâhil edilmiştir. Ayrıca 2022 yılı hibe tutarı kullanıldığı halde muhasebe kayıtlarına alınmamıştır. Hâlbuki asfalt hibesi İdare tarafından kabul edildiği zaman 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabının borcu karşılığında 600-Gelirler Hesabının alacağına kaydedilerek muhasebeleştirilmeli, daha sonra söz konusu asfaltın serim aşamasında serilen kısım kadar stok hesabından çıkış yapılarak 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının borcuna kaydedilmeli ve iş tamamlandığında ise ilgili varlık hesabına aktarılmalıdır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; sıcak asfalt malzemesinin stok edilemeyen bir malzeme olması ve her sevkiyatta taşıma irsaliyesi düzenlendiğinden ayrı

ayrı taşınır işlem fişi düzenlenmediği, bir sonraki yıl toplu olarak kayıtların yapıldığı, bundan sonra ise periyodik olarak taşınır işlem fişinin aynı sene içerisinde düzenleneceği ifade edilmiştir.

Bulguda belirtilen hususlar nedeniyle İdarenin 2022 yılı bilançosunda, 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 8.487.822,77 TL eksik, 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı 2.425.092,22 TL fazla ve faaliyet sonuçları tablosunda 600-Gelirler Hesabı ise 3.637.638,33 TL eksik tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak, hibe alınan asfaltın mevzuatında belirtilen şekilde muhasebe kayıtlarına alınması ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.