Belediye tarafından gerçekleştirilen taşıt kiralama ihalesinin incelenmesi neticesinde; ihale kapsamında %100 yabancı menşeli araç kiralandığı, bazı araçlar için kasko değerinin

%2’sinin üzerinde olan fiyat tekliflerinin kabul edilerek ihalenin sonuçlandırıldığı görülmüştür.

Belediye tarafından 13.12.2019 tarihinde taşıt kiralama ihalesi yapıldığı ve yüklenici ile 26.12.2019 tarihinde sözleşme imzalandığı görülmüştür. Söz konusu ihale ve uygulamada yapılan hatalar aşağıda maddeler halinde anlatılacaktır.

1. Kiralanan Bir Aracın Yabancı Menşeli Olması

   
   

   237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 12’nci maddesinde hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar için gerekli esas ve usûllerin Bakanlar Kurulu’nca saptanacağı belirtilmiş, bu maddeye dayanılarak 2006/10193 sayılı BKK ile “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller” yürürlüğe konulmuştur.

   Bu Usul ve Esaslar’ın “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde yabancı menşeli taşıtın Kanun’un 10’uncu maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yerli muhteva oranı % 50’nin altında kalan taşıtları ifade ettiği, “Genel Esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, hizmet alımı suretiyle yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt edinilmesinin, Kanun’un 10’uncu maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen makam ve hizmetler ile sınırlı olacağı, aynı fıkranın (c) bendinde, bazı istisnalar dışında binek ve station- wagon cinsi taşıtların motor hacminin 1600 cc’yi geçmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

   
   

   237 sayılı Kanun’un “Taşıt Verilecekler” başlıklı 4’üncü maddesinde emirlerine ve zatlarına binek otomobil verilenler (1) sayılı cetvelde, makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtlar

   (2) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Belediyeler söz konusu cetvellerde yer almadığından hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesinde, yukarıda yer verilen Usul ve Esaslarda belirtilen kısıtlamalara tabi olacağı mevzuat gereğidir.

   
   

   Belediye tarafından 9 adet araç için ihaleye çıkılmış, araçlardan bir tanesi binek olacağı belirtilmiş ve ihaleyi kazanan firma tarafından binek olarak teklif edilen araç 2018 model Mercedes-Benz marka araç olduğu ve %100 yabancı menşeli olduğu halde kabul edilerek kullanılmaya başlanılmıştır.

   
   

   Konunun Belediyeye bildirilmesinden sonra Belediye tarafından, aracın yabancı menşeli olduğu bu nedenle sehven mevzuata aykırı bir kabul işlemi yapıldığı, binek araç için ekte yer alan teklif cetvelinde de belirtilen 2.350,00 TL aylık kiralama bedeli 3 aylık toplam 7.050,00 TL kiralama bedelinin firmadan rücu edilmesi yönünde işlemler başlatıldığı belirtilerek söz konusu durumun düzeltileceği ifade edilmiştir.

   
   

   Kurumun mevzuata aykırı şekilde yerli olmayan araç kiralaması mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

   
   

2. Araç kasko değerinin %2’sinin üzerinde araç kiralama işlemi yapılması

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde 02.10.2014 tarihinde değişikliğe gidilmiş ve kiralanacak araçlarda kasko değerinin %2’sinin geçilmeyeceğine ilişkin hüküm Esas ve Usuller’e eklenmiştir.

3 Ay Süreli Sürücüsüz Toplam 9 Adet Araç Kiralama Hizmet Alım İşi (İKN:660243)’nin Teknik Şartnamesi’nin Genel Hükümler başlıklı 7’nci maddesinde aynen;

“…

7.2- 237 Sayılı Taşıt Kanunu, 17.03.2006 tarih ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 02.10.2014 tarih ve 29137 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen araç tipleri ilgili kararlarda belirtilen şartlarda olacaktır. İlgi Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen araçlar için (Binek, Station-Vagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi) Teklif Edilen Aylık Kiralama Bedeli (KDV hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) harcama talimatının verildiği yılın Ocak ayı itibariyle Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik

Şirketleri Birliği tarafından yayınlanan Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan Kasko Sigorta Değerinin %2’sini aşmayacaktır.” denilmektedir.

Yapılan incelemelerde 3 tip araç alındığı görülmüş olup bunlar;

-Tip 1 Binek Araç Minimum 2013 Model (1Adet)

-Tip 2 Çift Kabin Açık Kasalı Kamyonet Minimum 2013 Model (6Adet)

-Tip 3 Camlı Cift Sıra Koltuklu Kamyonet Minimum 2013 Model (2Adet)

Bu araçlardan “çift kabin açık kasalı kamyonet” ile “camlı cift sıra koltuklu kamyonet” olarak belirtilen araçlar kapsamında teslim alınan araçlara ilişkin tabloya aşağıda yer verilmiştir.

Tabloda alınan araçların modeli, kasko değeri, teklif edilen birim fiyat ve kasko değerinin %2’sine yer verilmiştir. Hem yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri hem de yapılan ihalenin teknik şartnamesinde verilecek tekliflerin kasko değerinin %2’sini geçmeyeceği açıkça ifade edilmesine rağmen verilen teklif kabul edilerek bu tutarlar üzerinden sözleşme imzalanarak araçlar kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca teknik şartnamede “Camlı Cift Sıra

Koltuklu Kamyonet” için 2 adet belirtilmesine rağmen yüklenici tarafından 3 adet bu nitelikte (Renault Kangoo) araç teslim edildiği ve Belediye tarafından kabul edilerek kullanılmaya başlandığı tespit edilmiştir.

Belediye ile yapılan görüşmede Belediye tarafından, Çift Kabin Açık Kasalı Kamyonet için teklif edilen birim fiyat 5.916,67 TL/Adet, Camlı Çift Sıra Koltuklu Kamyonet için ise 12.525,00 TL/Adet olduğundan kamu zararı oluşturmadığı ve bu aracın kamyonet vasfına sahip olduğu görüldüğünden Belediye tarafından kabul edildiği, ihaleden sonra İhale Komisyonunca yapılan değerlendirmede; “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller ’in “Genel Esaslar” başlıklı 6. Maddesinde yapılmış olan 25.12.2014 tarihli değişiklik ile “fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-uplar hariç” olmak üzere araç kiralama bedelinin, kasko bedelinin %2’sini geçemeyeceği hususu düzenlendiğini ve bu düzenlemeyle fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up araçların aylık kiralama bedelinin kasko değerinin

%2’sini geçebileceği ifade edilerek Belediyenin buna göre iş ve işlemleri yürüttüğünü belirtmişlerdir.

Söz konusu tabloda aylık olarak belirtilen tutarlar bir aracın üç aylık bedelidir. Toplam satırındaki toplam tutara ancak bu hesaplama ile ulaşılmaktadır. Bu durumda 1 adet Çift Kabin Kamyonetin (Çift Kabin Açık Kasalı Kamyonet) aylık kira bedeli 11.833,33 TL, 1 adet hafif ticari aracın (Camlı Çift Sıra Koltuklu Kamyonet) aylık kira bedeli ise 8.350 TL’dir. İddia edildiği gibi sırasıyla Çift Kabin Açık Kasalı Kamyonet 5.916,67 TL, Camlı Çift Sıra Koltuklu Kamyonet 12.525,00 TL değildir.

“Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’ın “Genel Esaslar” başlıklı 6’ıncı maddesinde 25.12.2014 tarihli Resmi Gazete’de yapılan değişiklik ile fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up araçların aylık kiralama bedelinin kasko değerinin

%2’sini geçebileceği iddiasıyla ilgili olarak; mevzuatta yapılan söz konusu değişiklik ile fiilen arazi üzerinde çalışan araçların aylık kira bedelinin aracın kasko bedelinin %2’sini aşabilmesi mümkün hale gelse de bu, aylık kira bedeli için bir üst sınır olmadığı anlamına da gelmemektedir. Yukarıda yer verilen tabloda kiralanan araçların, kasko değerleri ile kasko

değerinin %2’si ve teklif edilen tutarlara ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Tablo dikkatle incelendiğinde teklif edilen tutarların aylık kira bedelinin kasko değerinin %2’sinin oldukça üzerinde olduğu görülecektir. Örneğin kasko bedeli 74.171 TL olan 2014 model Mitsubishi Kamyonet için aylık teklif edilen kira bedeli 11.833,33 TL’dir. Aracın kasko değerinin %2’si ise 1.483,42’dir. Aylık teklif edilen değer kasko değerinin %15,95’ine tekabül etmektedir. Bu kira bedeli ile kiralanan aracın 6 aylık kira bedeli neredeyse aracın toplam değerine denk gelmektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde, araç kasko değerinin %2’sinin üzerinde araç kiralaması yapılması mevzuata aykırı olmaktadır.