Samsun Raylı Sistem Hattı Düzeltici Taşlama İşinin temel ihale usulleri yerine 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca istisna kapsamında gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2’nci maddesinde, belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler Kanun kapsamına alınmıştır. Kanun’un 3’üncü maddesinde istisna olan alımlar belirlenmiş, maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belediye şirketlerinin de içinde bulunduğu kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler için özel düzenleme yapılmıştır. Söz konusu maddede, madde kapsamındakilerin ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için belli parasal sınırlar dâhilinde yapacakları mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç Kanun’dan istisna edilmiştir.

Bu madde kapsamındaki mal ve hizmetlerin neleri kapsadığına, mezkûr Kanun’un Geçici 4’üncü maddesi uyarınca ilgili kuruluşların talebi üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından karar verilmektedir. Şirket tarafından çeşitli tarihlerde Kamu İhale Kurumuna bu kapsamda başvurular yapılmış ve hangi alımların istisna kapsamında olduğuna ilişkin belirlemenin yapılması talep edilmiştir. KİK'in 21.09.2022 tarih ve 2022/DK.D-334 sayılı Kararı’nda EK-2’de belirtilen mal ve hizmet alımlarının Kamu İhale Tebliği’nin 4.3’üncü maddesindeki; “….4,3,2,5 İstisna taleplerinde yer verilecek mal ve hizmetlerin, bu idarelerin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçların temini kapsamında makine-teçhizat, ilk madde ve malzeme (ilk madde, yardımcı madde, ana malzeme, diğer işletme malzemesi ve bunlara ilişkin yedekler

) ve dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler gibi doğrudan denetim süreci ile ilgili sınırlı tutulması, ana faaliyetin bizzat kendisi olan nihai mal ve hizmetler için başvuruda bulunulmaması, üretim süreci ile ilgili olmayan ve bu idarelerin dışındaki diğer idarelerce de ihtiyaç duyulan üretimle dolaylı ilişkilendirilebilecek ve veya genel nitelikteki mal ve hizmet alımlarına taleplerde yer verilmemesi gerekmektedir…” hükmüne aykırı olduğu ve bu itibarla anılan Kanunun 3’üncü maddesinin (g ) bendi uyarınca istisna kapsamında olmadığına karar verilmiştir.

Yapılan incelemede; Kamu İhale Kurulu’nun red kararına rağmen, Şirket tarafından

“Samsun Raylı Sistem Hattı Düzeltici Taşlama İşi”nin 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca istisna kapsamında gerçekleştirildiği görülmüştür.

Şirket'in göndermiş olduğu cevapta; üniversite bölgesinde yapılan raylı sistem imalat hatalarından kaynaklı olarak bölgenin çok riskli olduğu ve ivedi olarak yapılması gerekliliğinden dolayı 2022 yılı eğitim dönemi başlamadan önce “Düzeltici ve Önleyici Ray Taşlama” işinin yapıldığı, teknik incelemeler doğrultusunda yapılacak işlerin devamı için özellikle “Düzeltici ve Önleyici Ray Taşlama” hizmet alımı için ayrıca Kamu İhale Kurumuna müracaat edildiği, söz konusu işe 09.09.2022 tarihinde başlanıldığı, Kamu İhale Kurumunun ise 21.09.2022 tarihinde başvuruyu cevaplandırdığı, "Düzeltici ve Önleyici Ray Taşlama" hizmet alımı işinin Kamu İhale Kurumunun 28.02.2011 tarihli 2011/DK-24 numaralı Kararı ile kabul edilen 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca istisna talep listesinde yer alan ulaşım yollarında ulaşım ve güvenliği sağlamaya yönelik hizmet kapsamında olduğu düşünülerek yapıldığı, ayrıca KİK tarafından söz konusu işi yapacak aracın kiralama hizmet alımının da istisna kapsamında olduğuna karar verildiği ifade edilmişse de; Şirket'in cevabında bahsettiği ulaşım yollarında ulaşım ve güvenliği sağlamaya yönelik hizmet alımına ve düzeltici ve önleyici ray taşlama aracı alımına ilişkin KİK kararlarının bulgu konusu edilen "Samsun Raylı Sistem Hattı Düzeltici Taşlama İşi” ile ilgisi bulunmamaktadır. KİK'in 21.09.2022 tarih ve 2022/DK.D-334 sayılı Kararı’nda "Raylı Sistem Hattı Düzeltici Taşlama İşi" nin 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca istisna kapsamında olmadığına karar verilmiştir. Kamu İhale Kurulu’nun red kararına rağmen, Şirket tarafından “Samsun Raylı Sistem Hattı Düzeltici Taşlama İşi” 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca istisna kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Kamu İhale Kurulu’nca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun İstisnalar başlıklı 3’üncü maddesinin (g ) bendi kapsamında değerlendirilmeyen “Samsun Raylı Sistem Hattı Hattı Düzeltici Taşlama İşi”nin Şirket tarafından bu kapsamda temin edilmesi, aynı Kanun’un 5’inci maddesindeki; ihalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, kaynakların kullanımında verimlilik ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.

Sonuç olarak, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3-g maddesi kapsamında yer almayan “Samsun Raylı Sistem Hattı Düzeltici Taşlama İşi”nin, Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelere uygun olarak ihaleye çıkılmak suretiyle temin edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.