Kurum hesaplarının incelenmesi sonucunda, kamulaştırma davaları sonuçlandıktan sonra ödenen mahkeme harç ve giderlerinin kamulaştırılan ilgili taşınmaz hesabına kaydedildiği görülmüştür.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 29’uncu maddesinde; mahkeme heyetinin harcırahlarının, bilirkişilerin ve keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretlerinin, tapu harçlarının ve Kanun’un gerektirdiği diğer giderlerin kamulaştırmayı yapan idarece ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 630-Giderler Hesabının niteliğini ve işleyişini anlatan 372 ve 373’üncü maddelerinde; bu hesabın bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslararası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilen her türlü giderin izlenmesi için kullanılacağı ve nakden veya mahsuben ödenen giderlerin bu hesaba borç, ilgili hesaplara ise alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescili mahkemenin nihai kararından sonra gerçekleşmektedir. Diğer bir ifadeyle, mahkeme ilamı, kamulaştırmaya konu taşınmazın mülkiyet veya irtifak hakkına sahip olmanın dayanağını oluşturmaktadır. Kesinleşen mahkeme kararından ve tapu işlemlerinden sonra kamulaştırılan taşınmaz ilgili maddi duran varlık hesabına alınmaktadır. Bu kapsamda taşınmazın kamulaştırma bedeli ile ilgili olmayan ve idarece ödenecek olan bedellerinin giderleştirilmesi ve taşınmazın değerine eklenmemesi gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde mahkeme harç ve giderleri kapsamına giren faiz ve vekâlet ücretlerinin kamulaştırılan taşınmazın değerine eklendiği başka bir ifadeyle 250-Arsalar Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

Kamu İdaresi cevabında kamulaştırma dava ödemelerinin, 2022 yılı itibariyle arsanın alış bedeli, vekalet ücreti ile yasal faizi ayrı harcama kalemleri olarak ayrılmaya; geriye kalan yargılama gideri, harç giderleri, masraflar ile bunların yasal faizlerinin ise mahkeme ve harç kapsamında giderleştirilmeye başlandığı ifade edilse de 2021 yılı mali tablolarında hata devam etmektedir.

Sonuç olarak, yapılan bu tip hatalı muhasebe kayıtları sonucunda, mali tablolarda ilgili taşınmaz hesapları ödenen mahkeme harç ve giderleri kadar fazla, giderler hesabı ise aynı tutarda eksik görünmektedir.