Büyükşehir Belediyesi tarafından 2019 ve 2020 yılında toplanan kazı bedellerinden ilçedeki sokaklardaki kazılardan alınan kazı bedelleri İdareye gönderilmemiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun mükerrer 79’uncu maddesinde;

“… Altyapı kazı alanı ile kazı sırasında diğer altyapı tesislerine zarar verilmesi halinde bu tesisler kazıyı yapan tarafından eski haline getirilir. Altyapı kazı alanı, alan tahrip tutarının peşin yatırılması veya alan tahrip tutarı kadar teminat verilmesi halinde belediyece de kapatılabilir. İzinsiz altyapı kazısı yapanlara veya altyapı kazı alanını usulüne uygun kapatmayanlara belediye encümenince alan tahrip tutarının beş katına kadar idari para cezası verilir. İdari para cezası, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu yerlerin alan tahrip tutarı, varsa teminatı düşülerek ayrıca tahsil edilir.” hükmü yer almaktadır.

Diğer yandan, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Altyapı hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesi ve “Ulaşım hizmetleri” başlıklı 9’uncu maddesine dayanarak hazırlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin 24.12.2020 tarihli ve 31344 sayılı Resmi Gazete’de değişiklik yapılmadan önceki “Alt yapı yatırım hesabının oluşumu ve geliri” başlıklı 14’üncü maddesinde aynen;

“(1) Alt yapı yatırım hesabı, ortak programa alınan altyapı hizmetlerinin amaca uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi için belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerine konulan ödeneklerden bu hesaba yapılacak aktarım ile kazılardan elde edilen gelirlerden oluşur.

1. Alt yapı koordinasyon merkezinin bütçesi büyükşehir belediye bütçesi içinde yer alır. Ayrıca, belediye ve diğer bütün kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerine konulan

   
   

   ödeneklerden, alt yapı koordinasyon merkezi bünyesinde oluşturularak alt yapı yatırım hesabına aktarılacak tutarlar da gelir bütçesinin ilgili bölümünde gösterilir ve bu gelirler amacının dışında harcanamaz.

2. Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyeleri cadde, bulvar, meydan ve sokaklarında yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabında toplanır. Sokakların kazısından elde edilen gelirler ilgili belediyeye aktarılır. Bu paralar büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediyeleri tarafından sadece cadde, bulvar, meydan ve sokakların asfalt ve kaldırımların yapımında kullanılır. Bu gelirler amacı dışında kullanılamaz.” denilmekteydi. Yapılan değişiklik sonrası ilçe belediyelerinin sorumluluğunda bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklardaki yapılacak kazılardan elde edilecek gelirler ilçe belediyesinin uhdesinde bırakılmıştır.

Yukarıdaki yasal düzenlemelerden anlaşılacağı üzere; altyapı kazı alanı ile kazı sırasında diğer altyapı tesislerine zarar verilmesi halinde bu tesislerin kazıyı yapan tarafından eski haline getirilmesi esastır. Ancak, altyapı kazı alanı, alan tahrip tutarının peşin yatırılması veya alan tahrip tutarı kadar teminat verilmesi halinde belediyece de kapatılabilir. Söz konusu kazı bedelleri büyükşehirlerde, mevzuattaki son yapılan değişiklik öncesi büyükşehir belediyesi alt yapı yatırım hesabında toplanmaktaydı. Sokak kazılarından elde edilen gelirler ise büyükşehir belediyesince ilgili belediyeye aktarılır ve bu gelirler asfalt ve kaldırımların yapımı dışında kullanılamazdı.

Bu bağlamda, 24.12.2020 tarihinde yapılan değişiklik öncesinde Zeytinburnu ilçesi sınırları içerisinde yer alan sokak kazılarından İstanbul Büyükşehir Belediyesince elde edilen gelirlerin İdareye aktarılması gerekmektedir.

İdare gelirlerinin incelenmesi neticesinde; cari yıl içerisinde aktarılması gereken tutarların zamanında aktarılmadığı, 2020 yılı içerisinde 97.318,12 TL’nin Büyükşehir Belediyesi tarafından İdareye aktarıldığı, aktarımı yapılan söz konusu tutarın ise 2018 yılına ait kazı bedellerine ilişkin olduğu tespit edilmiştir. 2019 yılı kazı bedellerine ilişkin tutarlar ve cari yıl olan 2020 yılına ilişkin kazı bedellerine ilişkin tutarların ise aktarılmadığı anlaşılmıştır.

Denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; söz konusu değişiklik öncesinde toplanan tutarların İdarelerine aktarılması için Büyükşehir Belediyesine resmî yazı yazıldığı ifade edilmiştir.

Netice olarak; İdarenin söz konusu değişiklik öncesinde Büyükşehir Belediyesince toplanan ilgili tutarların talep edilip belediyeye aktarılması gerekmektedir.