Yağmur sularının uzaklaştırılması amacıyla ilgili belediyeler hesabına yapılan harcamaların eksik hesaplandığı ve bu giderlerin ilgili belediyelerden tahsil edilmediği görülmektedir.

Konu hakkında idare tarafından tespit ve maliyet belirlemeye ilişkin çalışmalara başlandığı ve gerekli yazışmaların yapıldığı fakat çalışmaların 2022 yılı sonu itibarıyla henüz sonuçlanmadığı anlaşılmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesiyle “ .„ atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak;” yetkisi belediyelere verilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un “Yağmur sularının uzaklaştırılması” başlıklı 25’inci maddesinde yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi için yapılan gerekli harcamaların ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirileceği, bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamaların tarifelere dahil edilemeyeceği, ek 5’inci maddesinde bu Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı belirtilmiştir.

Bu itibarla yağmur suyunun uzaklaştırılması ilişkin harcamalar ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla yapılan harcamalardır ve su ve kanalizasyon idareleri tarafından üstlenilmemeli ve ilgililerinden tahsil edilerek su ve kanalizasyon hizmetlerinden yararlanan abonelerin tarifelerine yansıtılmamalıdır.

Diğer yandan İdare uygulamasında yağmur sularının uzaklaştırılması maliyetlerinin hesaplanmasında sadece Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabında kayıtlı tutarların esas aldığı fakat yağmur sularının uzaklaştırılması için alt geçitlerde ve kavşaklarda kullanılan elektrik bedelleri ile yağmur suyu ızgaraları, bacaları ve yağmur suyu hatlarının temizliği gibi giderlerin, bu hatlarda ve yağmur suyunu uzaklaştırmak için kullanılan pompaların bakım onarımı gibi harcamaların dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır.

Konu 2021 yılı Sayıştay Denetimi Raporunda da “Denetim Görüşünün Dayanakları” arasında bulgu konusu edilmiştir.

İdare tarafından verilen cevapta yağmur suyunun uzaklaştırılması ile ilgili harcamaların ilgili ilçe belediyesinden tahsili gerektiği konusunda mutabık olunduğu anlaşılmaktadır. Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 30.12.2020 tarihli ve 2020/1824 Esas, 2020/3625 Karar sayılı kararında "yağmursuyu hatlarının yapımından kaynaklanan harcamaların 5393 Sayılı Kanunun 15. maddesiyle, 2560 Sayılı Kanunun 25. maddesinde zikredilen "ilgili belediye" kavramı ile hizmetin götürüldüğü ilçe belediyesinin kastedildiği" nin hükme bağlanmış olması bulgu konusundaki tereddütü ortadan kaldırmaktadır.

İdare bu Danıştay kararı sonrasında gerekli hesaplamaları yaparak ilgili belediyelere borçlarını bildirmiş olmakla birlikte gerek bu bedellere yapılan itirazlar ve açılan davalar gerekse ilçe belediyelerinin sorumluluk alanında olan yol genişliklerinin 15 mt den ten 12 mt ye indirilmesinin gerektirdiği metraj güncelleme çalışmaları sebebiyle ilçe belediyeleri adına hesaplanan metraj ve hesaplama tablolarının 2023 itibarıyla güncellenmesi gerektiğini bildirmiştir.

İdare 17.04.2023 itibariyle ilgili belediyeleri yağmursuyu uzaklaştırılmasına yönelik harcama bedellerini ödemeleri konusunda bilgilendirmiş, ilgili meblağların verilen süre içinde ödenmemesi üzerine yasal yollardan tahsil edilebilmesi için 08.06.2023 tarih ve 441123 sayılı Genel Müdürlük Oluru ile borçlar Hukuk Müşavirliğine intikal ettirilmiştir. Bu miktar 121.105.386,84 TL dir.

İlçe belediyelerinin bir kısmı tarafından sözkonusu ödeme yazılarına ilişkin olarak idare mahkemeleri nezdinde iptal davaları açılmış olup davalar halen derdest olduğu ve konunun Hukuk müşavirliğince yasal takibi devam ettiği anlaşılmaktadır.

Diğer yandan idare cevabında bulgumuzda ifade edildiği üzere yağmur sularının uzaklaştırılması maliyetlerinin hesaplanmasında Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabında kayıtlı tutarlara ek olarak yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili diğer giderlerin ve harcamaların hesaplara dahil edilip edilmediğine değinilmediği görülmektedir.

ASKİ tarafından yapılan yağmur suyu uzaklaştırılmasıyla ilgili tüm harcamaların bulguda belirtilen doğrultuda hesaplanması ve ilgili belediyelerden tahsili için gerekli işlemlerin sonuçlandırılması gerekmektedir.