İhale yapılması gereken bazı mal alımlarının, telif hakkı gerekçe gösterilerek doğrudan temin suretiyle gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.

Sözleşme bedeli 786.000,00 TL olan “Bir Orman Bir Fidan” projesi kapsamında; 60.000 adet nakışlı el havlusu, 20.000 adet baskılı ve geri dönüşümlü tükenmez kalem, 20.000 adet çam tohumu (zarflı), 20.000 adet bloknot, 20.000 adet bilgilendirme broşürü, 20.000 adet portatif saksı, 20.000 adet torf (orman toprağı), 20.000 adet tela çanta alımı işi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (b) bendi uyarınca, gerçek veya tüzel kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olduğu gerekçesiyle doğrudan temin suretiyle gerçekleştirildiği görülmüştür. Yüklenici ile yapılan sözleşmede işe başlama tarihi 08.03.2021, sözleşmenin süresi de işe başlama tarihinden itibaren 15 gün olarak belirlenmiştir.

Yüklenicinin Kültür ve Turizm Bakanlığından almış olduğu telif hakkında eserin türü ve ebatları “ Kazıma, Oyma, Kakma veya Benzeri Usullerle Maden, Taş, Ağaç veya Diğer Maddelerle Çizilen veya Tespit Edilen Eserler” olarak tanımlanmış olup, sözleşme kapsamında alımı yapılan malzemelerin telif hakkının konusuyla doğrudan bir bağlantısı kurulamamıştır. (Örneğin, orman toprağı alımı) Söz konusu malzeme alımlarından bazıları telif hakkı kapsamında değerlendirilse bile, telif hakkının tescil tarihi 08.03.2021 tarihi olarak kayıtlara geçmiş olup, bu tarih aynı zamanda yüklenicinin işe başlama tarihine denk gelmektedir. Dolayısıyla, yapılan işe ilişkin harcama sürecinde yüklenicinin telif hakkı kapsamında değerlendirilebilecek bir eserinden söz edilemeyeceğinden, yapılacak işin 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (b) bendi çerçevesinde değerlendirilebilmesi ve doğrudan temin suretiyle gerçekleştirilebilmesi mümkün bulunmamaktadır. Kaldı ki, tohum, saksı, torf alımları ile diğer malzemelerin şartnamede üzerine uygulanacak baskı ve logolar tarif edilmek suretiyle, ihaleye çıkılması da mümkün bulunmaktadır. Dolayısıyla, belediyenin aynı amaca yönelik olarak, yapılacak baskı işlerinde telif hakkı doğurabileceği düşünülen slogan ve ibarelerden kaçınabilmesi de mümkündür.

Kamu idaresi cevabında; söz konusu mal alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (b) bendi uyarınca, gerçek veya tüzel kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olduğunu gösterir Kültür ve Turizm Bakanlığından almış olduğu telif hakkı belgesi ile 02.03.2021 tarihli noter onaylı projesine dayanılarak doğrudan temin suretiyle alımı gerçekleştirildiği belirtilmişse de; yüklenicinin almış olduğu telif hakkı tescil belgesi tarihi ile

işe başlama tarihlerinin aynı olmasından, harcama sürecinde yüklenicinin telif hakkı kapsamında değerlendirilebilecek bir eseri bulunmadığı, bu sebeple yapılacak işin 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (b) bendi çerçevesinde değerlendirilebilmesi ve doğrudan temin suretiyle gerçekleştirilebilmesinin mümkün bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Belediye tarafından gerçekleştirilen mal alımlarında, Kanun’da belirtilen temel ihale usulleri çerçevesinde ihtiyaçlar giderilmeli, ayrıksı durumlar için Kanun'da düzenlenmiş yöntemlerin serbest rekabet ve şeffaflık ilkelerini zedeleyebilmelerine yol açacak uygulamalardan uzak durulmalıdır.