Üniversitenin taşınmazlar için yapılan değer artırıcı işlemlerin ilgili maddi duran varlık hesaplarında izlenmeyerek doğrudan giderleştirildiği tespit edilmiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin maddi duran varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemlerin açıklandığı 170’inci maddesinin (b) bendinde, maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı arttıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyetin, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edileceği ve amortisman hesaplamasında dikkate alınacağı; tahsis edilen taşınmazlara yapılan değer arttırıcı harcamaların taşınmazın tahsis edildiği kamu idaresinin muhasebe hizmetini yürüten muhasebe birimince ilgili taşınmazın kayıtlı değeri üzerine ilave edileceği ve ilave edilen değerin, taşınmazı tahsis eden kamu idaresine, bu kamu idaresince de muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimine kayıtlara alınmak üzere bildirileceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına ilişkin Yönetmelik’in “Kayıt değişikliği işlemleri” başlıklı 11’inci maddesinde; taşınmazlara yapılan değer artırıcı harcamaların, taşınmazın değerine ekleneceği ve bu madde uyarınca kayıtlarda meydana gelen değişikliklerin en geç yedi gün içinde muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimine ve mali hizmetler birimine; işlemin yapıldığı ayı takip eden ay sonuna kadar, Aralık ayı içinde işlem yapılanlar ise aynı ayın sonuna kadar maliki kamu idaresine gönderileceği belirtilmiştir.

Buna göre 252 Binalar Hesabında kayıtlı varlıkların iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılmasına ilişkin olarak bütçeye gider kaydıyla yapılan harcama tutarlarının, bir taraftan 252 Binalar Hesabına borç, 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmesi gerekmektedir.

Muhasebat Genel Müdürlüğünün “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 28 Sıra No’lu Genel Tebliği’nin 5’inci maddesinin üçüncü fıkrası ile 47 Sıra No’lu Genel Tebliği’nin 6'ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan

harcamalardan 55.000,00 TL’yi aşanların değer arttırıcı harcama olarak kabul edileceği ve ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edileceği belirtilmiştir.

2021 yılı içerisinde Kuruma tahsisli ayrıntısı aşağıda gösterilen taşınmazlara ait binaların ömürlerini uzatacak ve verimlerini artıracak şekilde toplam 1.113.010,25 TL tutarında bakım onarım harcaması yapıldığı, ancak ilgili harcama tutarlarının 252-Binalar Hesabına kaydedilmesi gerekirken, 630-Giderler Hesabına kaydedilerek giderleştirildiği görülmüştür.

‌Tablo 9: Taşınmazlara İlişkin Doğrudan Gider Kaydedilen Değer Artırıcı Harcamalar

Bu durum, mali tablolarda 252-Binalar Hesabının 1.113.010,25 TL tutarında noksan, 630-Giderler Hesabının ise bu tutar kadar fazla görünmesine sebebiyet vermektedir.

Kamu idaresi, sehven 630- Giderler Hesabından gider olarak kaydedilmiş olan 1.113.010,25 TL değerindeki bakım onarım harcamasının 252-Binalar Hesabına ve 264- Özel Maliyetler Hesabına değer artırıcı işlem olarak kaydedilmesi amacıyla 2022 yılında gerekli muhasebe kaydı işlemleri tesis edildiğini belirtmiştir. Her ne kadar 2022 yılında gerekli düzeltmeler yapılmış olsa da denetim görüşü verilen 2021 yılı mali tablolarında bulgu konusu hususun hatalı olduğu anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, taşınmazlar için yapılan değer artırıcı harcamaların doğrudan giderleştirilmek yerine ilgili maddi duran varlıkların değeri ile ilişkilendirilerek kayıtların yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.