İdareye 2013 yılında bağışlanan arsa niteliğine sahip taşınmazın, bağışın yapıldığı yılda muhasebe kayıtlarına alınmadığı ve elden çıkarıldığı yılda satış bedeli üzerinden hatalı hesaplar kullanılarak envantere alındığı görülmüştür.

5018 sayılı Kanun’un “Bağış ve yardımlar” başlıklı 40’ıncı maddesi ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bağış ve yardımlar” başlıklı 17’nci maddesinin ikinci fıkrasında; kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımların gelir kaydedileceği, nakdi olmayan bağış ve yardımların ise ilgili mevzuatına göre değerlemeye tâbi tutularak kayıtlara alınacağı ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 250-Arazi ve Arsalar Hesabının işleyişine ilişkin 189’uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendinde, bedelsiz olarak kuruma intikal eden arsa ve arazilerin tespit edilen değerleri üzerinden bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede; İdareye 2013 yılında bağışlanan arsa niteliğindeki taşınmazın; bağış olarak kabul edildiği 2013 yılında muhasebe kayıtlarına alınmadığı, söz konusu taşınmazın 2019 yılında vergi borcu karşılığında Hazineye devredilmesine karar verildiği, bu nedenle bahse konu arsaya kıymet takdiri yaptırılarak değerinin 18.316.399,00 TL olarak tespit edildiği anlaşılmıştır.

Ancak, kıymet takdiri yaptırılmasına rağmen muhasebe kayıtlarına alınmayan bu taşınmaz, 2021 yılında vergi borcu karşılığında elden çıkarılması sırasında 3296 numaralı yevmiye kaydında 250-Arsa ve Araziler Hesabının borcuna ve 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabının alacağına 18.316.399,00 TL’lik kayıt yapılarak muhasebeleştirilmiş ve aynı yevmiyede söz konusu hesaplar ters çalıştırılarak kapatılmıştır.

Öncelikle, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri gereğince 127-227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı sadece taksitli olarak satılan taşınır ve taşınmazların taksit bedellerinin takip edilmesi için kullanılmaktadır. Bu nedenle envanter kaydında bu hesapların kullanılmaması gerekmektedir.

Ancak İdare tarafından bahse konu arsa, bağışın yapıldığı yıl muhasebe kayıtlarına alınmadığı için satış işleminden önce 250-Arazi ve Arsalar Hesabının borcu karşılığında 500- Net Değer alacağına kayıt yapılarak envantere alınması gerekirken, envanter kaydında 500-Net Değer Hesabı yerine 127-Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı kullanılmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, 500.02-Varlık Envanteri Hesabının bulguda belirtildiği şekilde eksik tutarla yer aldığı, bundan sonraki işlemlerde envanter kaydı olmayan taşınmazların ilgili hesaplara kaydedilmesi noktasında gerekli hassasiyetin gösterileceği, ayrıca bulguda yer alan diğer hususlar hakkında gerekli çalışmaların yapılarak eksikliklerin tamamlanacağı ifade edilmiştir.

Bulguda bahsedilen hatalı kayıtlar nedeniyle İdarenin 2021 yılı bilançosunda 500-Net Değer Hesabı 18.316.399,00 TL’lik eksik tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak, İdareye bağış yoluyla devredilen taşınmazlar, bağışın yapıldığı yılda muhasebe kayıtlarına alınmalıdır. Bununla birlikte herhangi bir nedenle ilgili yılda muhasebe kayıtlarına alınmadığı fark edilen taşınmazlar için ise yukarıda belirtildiği gibi envanter kaydı yapılmalıdır.