İdarenin, bazı taşınmazlarına ait kira ile ecrimisil gelirlerinin/alacaklarının takipleri ve tahsilatları yeterli düzeyde yapılmamıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinde, belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etme görev ve yetkisi belediye başkanına verilmiş ve bu konuda belediye başkanı birinci derecede sorumlu kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu belirtilmiştir.

Yine anılan 5018 sayılı Kanun’un “Gelirlerin toplanması sorumluluğu” başlıklı 38’inci maddesinde kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu olduğu açıkça belirtilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Malî hizmetler birimi” başlıklı 60’ıncı maddesinde ise malî hizmetler birimi tarafından yürütülecek işler sayılmış ve ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmenin söz konusu birim tarafından yerine getirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “Beş yıllık zamanaşımı” başlıklı 147’nci maddesinde ise, kira alacaklarında zamanaşımı hususu düzenlenmiştir. Buna göre beş yıl içinde tahsil edilmeyen kira alacakları zaman aşımına uğramaktadır. Bir başka ifade ile taşınmaz kira gelirlerinin takibinde 6098 sayılı Kanun’da belirtilen zaman aşımı süresi dikkate alınmalıdır.

İdarenin taşınmaz işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılı itibariyle toplamda tahsil edilmeyen ecrimisil bedelinin 3.313.483,05 TL, 2020 yılı için tahsil edilmeyen taşınmaz kira gelirlerinin/alacağının ise 805.271,19 TL olduğu tespit edilmiştir. Toplamda 4.118.754,24 TL ecrimisil ve kira alacağı bulunmaktadır. Bu alacakların 445.051,94 TL’si için hukuk biriminde takip ve tahsil işlemi başlatılmıştır.

Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki, yeni tip koronavirüs (Covid-19) hastalığına karşı Devletin tüm kurum ve kuruluşları gerekli önlemleri almıştır. Bu kapsamda koronavirüs salgınının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme, salgının ekonomik ve sosyal hayata etkilerini azaltma amacıyla, Sağlık Bakanlığı ve Koronavirüs Bilim Kurulunun önerileri ve Cumhurbaşkanlığı düzenlemeleriyle birçok düzenleyici tedbir kararı alınmıştır. Bu doğrultuda, 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile kamu taşınmazlarına ilişkin birtakım tedbirler alınarak bu taşınmazlardan faydalananların mağdur olmamasının gerektiği gözetilmiştir.

Tablo 18:Tahsili Yapılmayan Ecrimisil İcmali

Denetim tespitine binaen, İdare tarafından; kira ve ecrimisil alacaklarının tahsilatına ilişkin takip işlemlerinin yapıldığı, ancak hem Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’na hem de İcra İflas Kanunu’na göre bazı süreçlerin olduğu, borçluların bir kısmının acz içerisinde olması ve/veya ödeme sürecini vade sonuna kadar uzatmaları gibi nedenlerle

tahsilatlarda gecikmelerin yaşandığı, Belediye alacaklarının tahsilatı için gerekli işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak, tahsilatlarda gecikme yaşanmasında pandemi sürecinin olumsuz etkileri olmuştur. Ancak, ecrimisil tahsilatları bazında geriye dönük 5 yıllık verilerin örneklenmesinde; yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere, tahsilatlarda yaşanan gecikmenin yıllara yaygın olduğudur. Dolayısıyla bu durum hem idare gelirlerinin zaman aşımına uğratılması riskini oluşturmakta hem de idare gelirlerinin arttırılmasını olumsuz etkilemektedir. Söz konusu alacakların zaman aşımına uğratılması durumunda ilgili kamu görevlileri açısından sorumluluk oluşacağı, belediyenin gelirlerini ve alacaklarını takip etmesinin hukuki bir zorunluluk olduğu, bu nedenle takip ve tahsil süreçlerinin hukuki düzenlemelere uygun yürütülmesi gerektiği açıktır.