5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinde aynen;

“a) Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak. f) Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek,

...” denilmektedir.

Bu madde hükmüne göre belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etme görevi belediye başkanına verilmiş ve bu konuda belediye başkanı birinci derecede sorumlu kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Gelirlerin toplanması sorumluluğu” başlıklı 38’inci maddesinde “Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.” hükmü yer almaktadır.

Yine aynı Kanun’un “Muhasebe Hizmeti ve Muhasebe Yetkilisinin Yetki ve Sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinde ise muhasebe yetkilisine gelirlerin ve alacakların tahsili görevi verilmiştir.

Diğer yandan, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un, “Ödeme zamanı ve önce ödeme” başlıklı 37’nci maddesinde; amme alacaklarının hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödeneceği, hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının ise Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği belirtilmektedir.

6183 sayılı Kanun’un “Ödeme emri” başlıklı 55’inci maddesinin birinci fıkrasında ise

“Amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal

bildiriminde bulunmaları lüzumu bir ödeme emri ile tebliğ olunur.” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; ecrimisil alacaklarına ilişkin olarak amme borçlusuna bir “ihbarname” düzenlenmeli ve tebliğ edildikten sonra 1 ay içinde ödeme yapılması istenmelidir. Buna rağmen ödeme yapılmazsa borçluya, 7 gün içinde borçlarını ödemesi veya mal bildiriminde bulunması için bir “ödeme emri” düzenlenerek tebliğ edilmelidir.

Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda; ecrimisil ve kira gelirlerinin tahsilat oranlarının düşük düzeyde olduğu anlaşılmış olup Belediye ile kiracıları arasında yapılan taşınmaz kira sözleşme bedelleri ile belediye tarafından takdir edilen ecrimisil bedellerine ilişkin 24.000.094,83 TL’lik toplam tahakkuk tutarının 12.528.364,72 TL’lik kısmının tahsil edilmediği tespit edilmiştir.

Aşağıdaki tabloda görüleceği üzere; önceki yıldan 7.741.249,85 TL söz konusu gelir tahakkukunun devredildiği; 2018 yılı sonu itibarı ile toplam 24.000.094,83 TL söz konusu gelir tahakkuk ettirildiği; 2018 yılı içinde toplam tahakkukun, 11.415.498,03 TL’sinin tahsil edildiği; 2019 yılına 12.528.364,72 TL tahakkuk artığı devredildiği ve kurumun anılan gelirlerinin tahsilat oranının, %47,56’da kaldığı anlaşılmıştır.

Tahsilat oranlarının düşük düzeyde bulunması kurumun tahsilat sürecinde zorluk yaşadığını göstermekte ve bu durum kurum mali tablolarını olumsuz yönde etkilemektedir.

Tablo 4: Ecrimisil ve Kira Gelirlerinin Tahsilat Oranları

Kamu idaresi cevabında; “Büyükşehir Belediye Başkanlığımız mülkiyeti ile hüküm ve tasarrufunda bulunan taşınmazlarda kiracı/işgalci vasfı ile faaliyet gösteren gerçek/tüzel

kişilikler adına düzenli olarak kira ve ecrimisil tahakkuk işlemleri yapılmaktadır.

Büyükşehir Belediyemizin 6183 Sayılı A.A.T.U.H.K hükümleri çerçevesinde tahsilat yapılan alacaklar ve kira alacakları ile ilgili olarak 11 Mayıs 2018 tarihinde 7143 Sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun yayınlanmış olup, 31 Temmuz 2018 başvuru süresi son gün olarak belirlenmiştir. Daha sonra başvuru süresi 27 Ağustos 2018 tarihi dahil olmak üzere bu tarihe kadar başvuru süresi uzatılmıştır. 7159 Sayılı Kanun ve 05 Ocak 2019 tarihinde taksit ödeme süresinin uzatıldığı ile ilgili Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7143 Sayılı Kanun Genel Tebliği(Seri No:5) yayınlanarak taksit ödeme süreleri 28 Şubat 2019 tarihine kadar uzatılmıştır.

Bulguda bahsedilen 12.528.364,72 lira devreden kira ve ecrimisil geliri alacağımızın; 3.498.501,65 lirasının vadesi kira tahakkuklarının yıllık sisteme yüklenmesinden dolayı ve ecrimisil gelirlerindeki yapılandırmadan dolayı 629.217,18 lirası olmak üzere toplamda da 4.127.718,83 lirasının vadesi 2019 yılına aittir. Geçmiş yıllara ait devreden tahakkuk 8.400.645,89 liradır. Bu kapsamda kira alacakları ve kira alacakları dışında kalan 6183 Sayılı Kanun Hükümlerine göre takibi ve tahsili yapılan alacakların tahsilat oranında vatandaşlarımızın yukarıda bahsedilen yasal haklarından yararlanma ve dava süreci devam eden alacaklarımız sebebiyle, 2018 sonu itibari ile devreden tahakkuk miktarı 12.528.364,72 lira olmuştur.

Bulgunuzda 31.12.2018 tarihi itibariyle Kira Gelirleri ile ilgili olarak 2019 yılına devreden 9.750.150,58 TL tahakkukun 3.498.501,65 TL’sinin vade tarihi 2019 yılı ve sonrası yıllara aittir. 31.12.2018 tarihi itibariyle vade süresi geçen 6.251.648,93 TL’nin 5.321.403,73 TL’si icra takibine konu edilmiş olup 930.245,20 TL’lik kısmının tahsili için de gerekli çalışmalar yapılmaktadır.

Vadesi gelmiş olmasına rağmen kiracı tarafından halen ödenmemiş olan kira bedellerinin tahsiline yönelik icra takibi işlemleri devam etmekte olup, önümüzdeki süreçte de belirli dönemlerde (6-9 Aylık Dönemler Halinde) vadesi geçmiş kira alacaklarının tahsiline yönelik gerekli icra takibi işlemleri düzenli olarak sürdürülecektir.

Bulgunuzda 31.12.2018 tarihi itibariyle Ecrimisil Gelirleri ilgili olarak 2019 yılına devreden 2.778.214,14 TL tahakkukun 629.217,18 TL’si 6736, 7020 ve 7143 Sayılı Kanunlar kapsamında yapılandırıldığından vade tarihi 2019 yılı ve sonrası yıllara aittir. 31.12.2018 tarihi

itibariyle vade süresi geçen 2.148.996,96 TL’nin tahsili içinde 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ilgili maddeleri gereğince ecrimisil gelirlerinin tahsili için gerekli işlemler yapılmaktadır.

Bilgilerinize arz ederim.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; düşük tahsilat oranlarının sebebinin özetle kira tahakkuklarının yıllık sisteme yüklenmesinden dolayı ve borç yapılandırmalarından kaynaklandığı belirtilmiş olup bulguda belirtilen hususlar dikkate alınarak kira/ecrimisil tahakkuk/tahsilat oranlarının yeterli düzeye getirilmesi yönünde tahsilatının yapılabilmesi için gerekli takip çalışmalarının yapılacağı ifade dilmiştir.

Sonuç olarak kurumun anılan gelirlerinin tahsilat oranının (%47,56) düşük düzeyde bulunması kamu kaynaklarının etkili ekonomik ve verimli kullanılması ilkesine aykırı olacağından gelir/tahsilat oranlarının daha yüksek düzeyde olması gerekmektedir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.