İdarenin kanun ve ikincil mevzuat gereği yapması gereken hizmetler için elinde bulundurduğu hizmet araçlarının çalıştırılmadığı ve bu araçların yapacağı hizmetler için üçüncü şahıslardan araçların kiralama yoluyla hizmet satın alındığı tespit edilmiştir.

İdarenin mülkiyetinde 126 adet damperli kamyon, 20 adet vinçli kamyon, 18 adet su tankeri, 24 adet kurtarıcı monteli kamyon, 41 adet vidanjör, 47 adet kombine kanal açma ekipmanlı aracı bulunduğu tespit edilmiştir. Bu araçların aylık çalışma km’si ve saatleri incelendiğinde araçların bir kısmının çalıştırılmadığını çalışan araçların da yapmış olduğu günlük km’sinin günlük ortalamalarının çok düşük olduğu aylık olarak pursantajlardan tespit edilmiştir. Hizmet araçlarının ağustos ve aralık aylarında çalışma ortalamaları aşağıda özetlenmiştir:

• Damperli kamyon günlük çalışma km’si araç başı ortalama: 18,10-45,89

• Vinçli kamyon günlük çalışma km’si araç başı ortalama: 15,99-28,97

• Su tankeri günlük çalışma km’si araç başı ortalama: 21,24-19,82

• 24 adet kurtarıcı monteli kamyon çalışma km’si araç başı ortalama: 24,05-32,85

• Vidanjör çalışma saati günlük ortalama çalışma saati: 0,04-0,14

• Kombine kanal açma ekipmanlı araç günlük ortalama çalışma saat: 0,19-0,47

Yukarıda belirtilen bilgilerden de anlaşılacağı üzere İdare tarafından mülkiyetinde bulunan araçların özellikle vidanjör ve kanal açma ve temizleme araçlarının hemen hemen hiç çalıştırılmadığı ayrıca diğer araçlarında günlük kilometreleri incelendiğinde yine ortalama olarak çok düşük kaldığı tespit edilmiştir. Buna rağmen İdare tarafından bu araçların sahada vereceği hizmetler için üçüncü şahıslardan hizmet alımlarının yapıldığı da görülmüştür.

Bu duruma örnek olarak 05.06.2023 tarih ve 888 sayılı Yönetim Kurulu Kararına istinaden İZSU Genel Müdürlüğü Görev Alanı İçerisinde Saha İşlerinin Gerçekleştirilmesinde Fiilen Arazide Kullanılmakta Olan Hizmet Araçlarının Kiralanması işi 242.326.060,00 TL bedelle ihale edilmiş ve 03.07.2023 tarihinde sözleşmesi imzalanması verilebilir. Bunun gibi İdarenin yine İzmir il genelinde üç bölgeye ayrılması sebebiyle bölgesel olarak vidanjör ve kanal temizle aracı, su tankeri gibi hizmet araçlarının ihale yöntemiyle tedarik ettiği de ayrıca tespit edilmiştir.

2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun “Yönetim Kurulunun Görevleri” başlıklı 9’uncu maddesinde: “Hizmetlerin ekonomik verimlilik ilkelerine göre yürütülmesi için gerekli önlemleri saptamak, yetkisi içinde olanları almak, yetkisi dışında olanları ilgili kurum ve mercilere iletmek..” hükmünden de anlaşılacağı üzere hizmetlerin ekonomik ve verimlilik ilkelerine göre yürütülmesi için gerekli önlemleri almanın Yönetim Kurulunun görevleri arasında olduğu belirtilmiştir.

Yine 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun Hesap verme sorumluluğu başlıklı 8’inci maddesinde: “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” Denilerek kamu kaynaklarının kullanımındaki ilkelere değinilmiştir.

Bu mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere İdarenin mevcut hizmet araçları bulunmasına rağmen mülkiyetinde bulunan araçlarıyla aynı teknik özelliklere sahip hizmet araçlarının ihale yöntemiyle tedarik etmesi kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımı ile uyumlu değildir.

Sonuç olarak kamu kaynağı kullanan İdarenin ve bu yetkiyi kullananların kamu kaynaklarını etkili kullanımından sorumlu olduğu düşünüldüğünde bir hizmet alımında şartnamelerinin hükümlerini bu doğrultuda gözden geçirilerek belirlenmesi ve uygulanması gerekmektedir.