Belediye tarafından kiraya verilen bir kısım taşınmazlara ait kira sürelerinin mevzuata aykırı bir şekilde ihale yapılmaksızın uzatıldığı, tahliye edilebilir konuma gelen yerlerin takibinin yapılmadığı tespit edilmiştir.

01.01.1984 tarihinde yürürlüğe giren 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesinde, belediyelerin satım, kira ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi gibi işlerinin bu Kanun’a göre yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un 64’üncü maddesinde, kiraya verilecek taşınmaz malların kira süresinin on yıldan çok olamayacağı ve bazı özel durumlarda bu sınırın aşılabileceği belirtilmiş olmasına rağmen süre uzatımı ile ilgili herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Aynı Kanun’un 75’inci maddesinde kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren işgalin devam etmesi halinde ecrimisil alınacağı ve işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği ifade edilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesinde yer alan bu düzenlemelerin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile kiralama işlemleri hakkında yeni ve genel düzenlemeler getirilmiş, Kanun’un 339’uncu maddesinde kamu kurum ve kuruluşlarının hangi usul ve esaslarla yapılmış olursa olsun konut ve çatılı işyeri kiralamalarında Türk Borçlar Kanunu hükümlerine tabi olacakları belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi” başlıklı 347’nci maddesinde kiraya verenin, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremeyeceği, ancak on yıllık uzama süresi sonunda bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla sözleşmeye son verebileceği hüküm altına alınmıştır.

Konut ve çatılı işyeri kiralamalarında belediyelerin 6098 sayılı Kanun’a tabi olup olmayacağı, bir başka deyişle kira süresi sonunda süre uzatımı verilip verilemeyeceği tartışmalıdır. Belediye taşınmazları hakkında da uygulanan 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi belediye taşınmazlarının kira süresi sonunda işgali ve tahliyesi gibi konularda özel düzenlemeler içermektedir. 6098 sayılı Kanun her ne kadar 2886 sayılı Kanun’dan daha sonra yürürlüğe girmiş ise de kamu kurumları hakkında genel bir düzenleme getirdiği için belediye taşınmazlarının tahliyesi hususunda 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre daha genel nitelikte bir düzenlemedir.

Yukarıda yer verilen ve kiralamalarda süre uzatımı konusunda farklı hükümler içeren iki düzenleme de dikkate alınarak gerçekleştirilen denetimler neticesinde, Belediye Sarayında ve Selçuklu İşhanı’nda bulunan toplam 11 adet dükkânın 1986 yılında 1 yıllık süreyle 2886 sayılı Kanun kapsamında gerçekleştirilen ihale ile kiraya verildiği ve bu yerlerin tamamının çatılı işyeri niteliğinde olduğu görülmüştür. Bu bağlamda;

• Söz konusu kira ilişkilerinde 2886 sayılı Kanun’da bulunan ve süre uzatımı öngörmeyen özel hükmün uygulanması gerektiği kabul edilirse bu işyerlerinin tamamının tahliye edilip yeniden ihale ile kiralanması gerekmektedir. Nitekim Yargıtay 6 ncı Hukuk Dairesinin 2015/3710 sayılı kararı da bu doğrultudadır. Ayrıca bu dükkânların Borçlar Kanunu'nun yürürlük tarihinden önceki 25 yıl boyunca tek bir ihale ile kiralanmış olmasının da mevzuata aykırı olduğu açıktır.

  
  

• Bahsi geçen kira ilişkilerinnde 6098 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerektiği kabul edilse dahi yine mezkûr işyerlerinin hepsinin tahliyesi gerekmektedir. Zira bu 11 dükkânın sözleşmesi 1987 yılında sona ermiştir. Bir başka deyişle Türk Borçlar

Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinde mezkûr işyerlerinin on yıllık uzama süreleri sona ermiş idi. Borçlar Kanunu’nun uygulanmasına ilişkin hükümler içeren 6101 sayılı Kanun'da bu durumda olan işyerleri için öngörülen iki yıllık uzama süresi ise 2014 yılı tarihi itibariyle bitmiştir.

Bu nedenle hangi görüş kabul edilirse edilsin bahsi geçen 11 adet işyeri için sonuç değişmeyecektir. Tamamının tahliyesinin gerçekleştirilmesi ve yeniden yapılacak ihale ile kiralama yapılması gerekmektedir.

Tablo 6: Kira Süresi Uzatılan Dükkânlara İlişkin Tablo