Sosyal Denge Sözleşmesinin 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nda belirtilen süre zarfında imzalanmadığı ve yürürlük süresinin yine aynı Kanun’a aykırı olarak belirlendiği görülmüştür.

4688 sayılı Kanun’un “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32’nci maddesinde;

“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.

Yapılacak sözleşme, toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanır ve sözleşme süresi hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz…”

Denilmektedir.

Van Büyükşehir Belediyesi ile BEM-BİR-SEN arasında akdedilen ve 01.01.2020 ile 31.12.2021 tarihlerini kapsayan Sosyal Denge Sözleşmesinin incelenmesi neticesinde; Sözleşmenin 31.12.2019 tarihinde imzalandığı görülmüştür. Ancak toplu sözleşme sürecinin 31.08.2019 tarihinde tamamlandığı göz önüne alındığında, Sosyal Denge Sözleşmesinin bu tarihten en geç 3 ay içerisinde yani 30.11.2019 tarihine kadar imzalanması gerekmekteydi.

Bunun dışında söz konusu Sözleşmenin “Yürürlük ve Süre” başlıklı 17’nci maddesinde aynen; “Bu sosyal denge tazminatı sözleşmesi 01/01/2020’da başlar 31/12/2021 tarihinde sona erer. Yeni bir sosyal denge sözleşmesi imzalanana kadar süresi sona eren bu sosyal denge

sözleşmesindeki tüm maddeler kazanılmış hak olarak devam eder. Bu sözleşmenin bitim tarihinden bir ay önce sosyal denge sözleşmesi görüşmelerine başlanır.” denilmektedir.

4688 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinde; yapılacak sözleşmelerin toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanacağı ve sözleşme süresinin hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Mezkûr Kanun ile sözleşme yapma süresi ve sözleşmenin geçerlilik süresi kesin olarak belirlendiği için yukarıda yer verilen Sosyal Denge Sözleşmesinin yeni sözleşme görüşmelerine eski sözleşmenin bitim tarihinden 30 gün önce başlanacağına ve yeni sözleşme imzalanıncaya kadar eski sözleşmenin geçerli olacağına ilişkin hükümleri mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; toplu iş sözleşmesi sürecinin tamamlandığı tarih olan 31.08.2019 tarihinden sonra 15.09.2019 – 31.12.2019 tarihlerini kapsayan Sosyal Denge Sözleşmesinin 08.09.2019 tarihinde imzalandığı belirtilmiştir. Ancak bulguda belirtilen 01.01.2020 ile 31.12.2021 tarihlerini kapsayan Sosyal Denge Sözleşmesidir ve söz konusu sözleşme 31.12.2019 tarihinde imzalanmıştır. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, Sözleşmenin 30.11.2019 tarihine kadar imzalanması gerekmekteydi.

Sonuç olarak; imzalanacak sosyal denge sözleşmeleri mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uygun olmalıdır.