Kamu İdaresinde istihdam edilen kadrolu işçilerin ve belediye şirketi işçilerinin tamamı için kıdem tazminatı ayrılmaması sebebiyle 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı olması gerekenden eksik görünmektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel Kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde; muhasebenin temel kavramlarından olan dönemsellik ve ihtiyatlılık kavramları tanımlanmıştır. Buna göre dönemsellik kavramı, kamu idarelerinin faaliyetlerini belirli dönemlerde raporlamasını ve her dönemin faaliyet sonuçlarını diğer dönemlerden bağımsız olarak saptamasını ifade etmektedir. İhtiyatlılık kavramı ise muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı belirtilen durumlarda karşılık ayrılmasını ifade etmektedir.

Bu kavramlar doğrultusunda kıdem tazminatı karşılığı ayrılması; işçilere ödenecek kıdem tazminatı giderlerinin çalışılan yıllarla ilişkilendirilmesi açısından dönemsellik kavramını, kıdem tazminatı ödemesi nedeniyle ileride karşılaşılacak mali yükün öngörülmesi açısından ise ihtiyatlılık kavramını karşılamaktadır.

4857 sayılı İş Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uyarınca, personel hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatlarının ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından ödenmesi gerekmektedir. Nitekim, belediyede 696 sayılı KHK kapsamında personel hizmet alım sözleşmesi çerçevesinde çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatları belediye tarafından ödenmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 281’inci maddesinde faaliyet dönemi içinde ödenmesi öngörülen kıdem tazminatları için 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı’nın, 330’uncu maddesinde ise; uzun vadede ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı’nın kullanılacağı hüküm altına alınmıştır.

472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı, idarenin ödeyeceği uzun vadeli kıdem tazminatlarını göstermektedir. Bu tazminatlar personel harcamalarının planlanması ve bütçeleştirilmesinde dikkate alınması gereken önemli bir gider unsurudur. Ayrıca, bu hesaplarda görünen tutarlar idare için bir yükümlülük mahiyetindedir. Dolayısıyla, hem personel harcamalarının daha iyi planlanabilmesi hem de yükümlülüklerin mali tablolarda gerçeğe uygun biçimde görünmesi için 472 No.lu Hesap’ın eksiksiz olarak kullanılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 2022 yılı sonu itibariyle Kamu İdaresinde istihdam edilen 54 kadrolu işçi ile belediye şirketinde işçi statüsünde istihdam edilen 1.042 personel için kıdem tazminatı karşılığı ayrılması gerekirken, 21 kadrolu işçi ile 29 belediye şirket işçisi için kıdem tazminatı karşılığı ayrıldığı tespit edilmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan işçilerin çalışma süreleri dikkate alınarak her yılın sonunda kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılması ve 372/472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplarında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının eksik ayrılması nedeniyle 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı mali tabloda gerçek değerinden daha düşük görünmektedir.

Her yılın sonunda kıdem tazminatı karşılıklarının, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı’na eksiksiz olarak kaydedilmesi ve mevcut kayıtların da kıdem tazminatı artışlarına uygun olarak güncellenmesi gerekmektedir.