5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinde:

“…

s) Geçiş hakkı: İşletmecilere, elektronik haberleşme hizmeti sunmak için gerekli şebeke ve alt yapıyı kurmak, kaldırmak, bakım ve onarım yapmak gibi amaçlar ile kamu ve özel mülkiyet alanlarının altından, üstünden, üzerinden geçmeleri için tanınan hakları,

ş) Geçiş hakkı sağlayıcısı: Geçiş hakkına konu olan kamuya ait ya da kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlar da dahil olmak üzere, taşınmaz sahipleri ve/veya taşınmaz üzerindeki hak sahiplerini,

…

z) İşletmeci: Yetkilendirme çerçevesinde elektronik haberleşme hizmeti sunan ve/veya elektronik haberleşme şebekesi sağlayan ve alt yapısını işleten şirketi,” tanımlamaları yapılmıştır.

Yine Aynı Kanun’un “Geçiş hakkının kapsamı” başlıklı 22’nci maddesinin birinci

fıkrası:

“Geçiş hakkı; elektronik haberleşme hizmeti vermek amacıyla, her türlü elektronik haberleşme alt yapısını ve bunların destekleyici ekipmanlarını, kamu ve/veya özel mülkiyete konu taşınmazların altından, üstünden, üzerinden geçirme ve bu alt yapıyı kurmak, değiştirmek, sökmek, kontrol, bakım ve onarımlarını sağlamak ve benzeri amaçlarla söz konusu mülkiyet alanlarını bu Kanun hükümleri çerçevesinde kullanma hakkını kapsar.”

“Anlaşma serbestisi ” başlıklı 25’inci maddesi:

“İşletmeci ile geçiş hakkı sağlayıcısı, ilgili mevzuata ve Kurum düzenlemelerine aykırı olmamak koşulu ile geçiş hakkına ilişkin anlaşmaları 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak üzere serbestçe yapabilirler. İşletmeciler, Kurum tarafından istenmesi halinde yapılan anlaşma ile ekleri ve değişikliklerini, her türlü bilgi, belge ile yazışmaları Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.” şeklinde düzenlenmiştir.

Geçiş hakkı ve bu hakka uygulanacak ücret tarifesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 27.12.2012 tarih 28510 sayılı Resmi Gazete’de Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır.

Bu Yönetmelik’in “Geçiş hakkına ilişkin anlaşma” başlıklı 8’inci maddesine göre işletmeci ve Geçiş Hakkı Sağlayıcısı; geçiş hakkına ilişkin anlaşmaları serbestçe yapabilirler. Ayrıca “Geçiş hakkı ücretleri” başlıklı 9’uncu maddesinde; “Geçiş hakkı kullanımında gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait mülkiyet alanları dışında kalan yerler için Geçiş Hakkı Sağlayıcısı tarafından, geçiş hakkını kullanan işletmeciden talep edilen geçiş hakkı ücreti, Geçiş Hakkı Ücret Tarifesinde belirtilen fiyatları aşamaz.” düzenlemesi bulunmaktadır.

Söz konusu düzenlemeye istinaden Yönetmelik ekinde yer alan tabloda ayrıntısı aşağıda belirtilen şekilde geçiş hakkı ücreti tarifesi belirlenmiştir:

Tablo 4: Geçiş Hakkına Konu Taşınmazlara İlişkin Tarifeler

Buna göre belediyeler tarafından tarifede tavan olarak belirtilen miktarlara da riayet edilmek suretiyle belediye mülkiyetinde, tasarrufunda veyahut sorumluluğunda olan taşınmazlardan geçiş hakkı talep eden telekomünikasyon firmalarından tahsil edilecek geçiş hakkı ücreti belirlenmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Telekomünikasyon Alt Yapı Ve Şebekelerinden Alınması Gereken Geçiş Hakkı Bedellerinin Belirlenmemesi Ve Herhangi Bir Tahsilatın Yapılmaması İle Alakalı Olarak:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı mali hizmetler daire başkanlığı gelirler müdürlüğü daha önce konu hakkında şifai görüşmelerde bu bedeller istenmiş ve yetkinin kendilerinde olduğunu ifade etmişlerdir.

Ancak 2018 yılı Sayıştay Denetim Raporunda bulgu konusu olunca İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Daire Başkanlığına 14.05.2019 tarih 60800841-190.14-E.8885 sayılı yazı ile bu bedeller istenmiştir. Akabinde de tahsilat işlemleri için konu yakından takip edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak İdare, telekomünikasyon alt yapı ve şebekelerinden alınması gereken geçiş hakkı bedellerinin belirlenmemesi ve herhangi bir tahsilatın yapılmaması ile alakalı olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi nezdinde işlemleri başlatmış olduğunu belirterek söz konusu bulguya iştirak etmiştir. Bulgu konusu tespitlerin devam edip etmediği takip eden denetim dönemlerinde izlenecektir.