Açılış yevmiyesinde hatalı devir kayıtlarının yapılmasından dolayı dönemsellik ilkesinin ihlal edildiği ve muhasebe hesaplarının hatalı kayıtlar içerdiği görülmüştür.

23.12.2014 tarih, 29214 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Mizanlar” başlıklı 312’ inci maddesinde:

“Kamu idarelerince, detaylı hesap planlarında yer alan hesaplardan aylık mizan ve yıllık olarak geçici ve kesin mizanlar düzenlenir.

1. Mizan cetveli, yevmiye defteri ile yardımcı defterlerden yararlanılarak ayrıntılı olarak ve ana hesap bazında her ayın sonu itibarıyla düzenlenir. Cetvelde; her hesabın borç ve alacak sütunlarındaki tutarların, yevmiye ve yardımcı defterlerindeki borç ve alacak toplamlarına ve borç sütunu toplamı ile alacak sütunu toplamının birbirine eşit olması gerekir.

2. Dönem sonu işlemleri yapılmadan önce geçici mizan düzenlenir ve bunu takiben dönem sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri tamamlandıktan sonra kesin mizan düzenlenir. Kesin mizanda faaliyet ve bütçe hesapları bakiye vermez.” Hükümleri yer almaktadır.

Aynı Yönetmelik’in “Bilanço” başlıklı 314’üncü maddesinde:

“Bilanço, kamu idaresinin belli bir tarihteki varlıklarını, yabancı kaynaklarını ve öz kaynaklarını gösteren tablodur. Kesin mizanda yer alan hesapların borç kalanları bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanları da bilançonun pasif hesaplarını oluşturur. Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir.” denilmektedir.

Anılan Yönetmelik’in “Muhasebe Döneminin Kapatılması” başlıklı 348’ inci maddesinde:

“(1) Her faaliyet döneminin sonunda, muhasebe yetkilileri, dönem sonu işlemlerini yaparak yeni faaliyet döneminin açılış kaydına esas alınacak kesin mizanı çıkarır.

…

Hazırlanan kesin mizanda borç ve alacak kalanı veren hesaplar yeni muhasebe döneminin açılış kaydına esas teşkil eder.” İfadeleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere kamu idaresinin dönem sonu kapanış işlemlerinde kesin mizanda borç kalanı veren hesaplar açılış bilançosunun aktifinde yer alacak; alacak kalanı veren hesaplar ise açılış bilançosunun pasifinde yer alacaktır. Bir hesap hem alacak hem de borç bakiyesi devretmiş olarak açılış yevmiyesinde yer alamayacaktır.

Kamu idaresi hesapları üzerinde yapılan incelemelerde; 150, 250, 252, 253, 255 numaralı hesapların 2023 açılış yevmiyesinde yalnızca borç bakiyeleri ile yer almaları gerekirken anılan hesaplara ilişkin 2022 yılına ilişkin alacak tutarlarının da 2023 yılına aktarıldığı tespit edilmiştir. Bahsedilen hata neticesinde söz konusu muhasebe hesaplarının alacak tutarları toplamı 2023 yılında 131.336.398,98 TL fazla gözükmektedir. Açılış yevmiyesinde devir işlemlerinin hatalı yapılmasından kaynaklı olarak Kurum hesaplarının bu şekilde gerçeğe uygun olmayan kayıtlar içermesi, mali tabloların da yanlış yorumlanmasına sebebiyet verecektir.

Kamu idaresi cevabında; denetim yılını takip eden mali yılda, bulguda yer alan tenkit ve tavsiyeler doğrultusunda işlem tesis edildiği bildirilmiştir.

Sonuç olarak muhasebe iş ve işlemlerinin Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ilgili hükümlerine uygun olacak şekilde kayıtlara alınması ve izlenmesi gerekmektedir.